83 / 440
TİCARET HUKUKU
69
den farklı olarak, bir şirketin ortakları arasında değil hâkim şirket ve bağlı
şirket arasında yapılan sözleşme niteliğindedir. YTK m. 198/3 uyarınca
hâkimiyet sözleşmelerinin geçerli olabilmesi için ticaret siciline tescil ve
ilan şarttır.
YTK m. 195/1, hâkimiyet hallerini sınırlandırmamış ve bir şirketin
diğer bir şirketi her hangi bir yoldan hâkimiyet altında tutması halinde de
hâkimiyet ilişkisinin varlığının kabul edileceğini belirtmiştir.
Yukarıdakilere ek olarak, m. 195/2 ile kanuni bir karine öngörülmüş-
tür. Buna göre, bir şirketin diğer bir şirketin paylarının çoğunluğuna veya
karar alabilecek miktarda payına sahip olması durumunda, aksi ispatlan-
madığı sürece, hâkimiyetin varlığı kabul edilmelidir.
Bildirim, Tescil ve İlan Yükümlülükleri
YTK, şirketler topluluğu düzenlemeleri çerçevesinde, Sermaye Piya-
sası mevzuatı çerçevesinde halka açık şirketler bakımından öngörülmüş
olan belirli eşiklerin üzerinde pay sahipliğine ilişkin bildirimlere benzer
nitelikte bir bildirim yükümlülüğü getirmektedir. YTK m. 198 uyarınca,
bir teşebbüsün, bir sermaye şirketinin sermayesinin, doğrudan veya do-
laylı olarak, yüzde 5, 10, 20, 25, 33, 50, 67, 100’ünü temsil eden miktarda
paylarına sahip olması veya paylarının bu yüzdelerin altına düşmesi ha-
linde; teşebbüs, durumu söz konusu işlemlerin tamamlanmasını izleyen
on gün içinde, söz konusu sermaye şirketine ve yetkili makamlara bil-
dirmekle yükümlüdür. Payların yukarıda belirtilen oranlarda kazanılması
veya elden çıkarılması, yıllık faaliyet ve denetleme raporlarında ayrı bir
başlık altında açıklanır ve sermaye şirketinin internet sitesinde ilan edilir.
Ayrıca, teşebbüsün ve sermaye şirketinin yönetim kurulu üyeleri ile
diğer yöneticileri için de belirli bildirim yükümlülükleri düzenlenmiştir.
YTK m. 198 uyarınca, tescil ve ilan yükümlülüğü yerine getirilmedi-
ği sürece, ilgili paylara ait oy hakkı dâhil, diğer haklar donar.
Raporlama Yükümlülükleri, Bilgi Alma Hakkı ve Özel Denetim
Hâkim şirket, bağlı şirket ve topluluğa mensup diğer şirketler bakı-
mından raporlama yükümlülükleri ile bilgi alma hakları YTK m. 199 ve
200 ile düzenlenmektedir. Genel olarak işbu maddeler, bağlı şirketin yö-