122 / 375
HUKUK POS TAS I 2 0 1 0
108
Rekabet Hukuku Açısından Kartel Kavramı
*
Giriş
Rekabet Hukukunun amacı en genel anlamda rekabetin korunması-
dır. Bu kapsamda, Rekabetin Korunması Hakkında Kanun (bundan böyle
“Rekabet Kanunu” olarak anılacaktır) m. 4 uyarınca rekabeti engelleyici,
kısıtlayıcı veya bozucu teşebbüsler arası anlaşma ve uygulamalar yasak-
lanmıştır. Teşebbüsler arasında bir anlaşmanın varlığı tespit edilemese bile
teşebbüsler arasında kendi bağımsız davranışları yerine geçen bir koordi-
nasyon veya pratik bir işbirliği sağlayan doğrudan veya dolaylı ilişkiler de
eğer aynı sonucu doğuruyorsa bunlar da aynı hüküm gereğince yasaklan-
mıştır.
Çoğu zaman teşebbüsler ortak sorunlarıyla ilgilenmek üzere aralarında
tüzel kişiliği olan veya olmayan birlikler oluştururlar. Bu birlikler, zaman
zaman üyeleri arasında rekabeti önleyerek üyelerinin daha fazla kazançlar
elde etmelerine hizmet edici kararlar alabilirler. Bu gibi kararlar da rekabet
sistemine aykırıdır ve yasaklanmıştır.
Rekabeti kısıtlayıcı anlaşmalar dikey veya yatay anlaşmalar şeklinde
olabilmektedir. Aynı seviyede doğrudan rakipler arasında yapılan anlaş-
malar yatay anlaşmalardır ve bu tür anlaşmaların
per se
rekabeti bozucu
etkilerinin olduğu kabul edilmektedir. Karteller de yatay anlaşma çerçeve-
sinde ortaya çıkmaktadır.
I.
Kartel Kavramı
Kartel kavramı ise, rekabeti sınırlandıran anlaşmaların ortaya çıkma
biçimlerinden biridir. Rekabeti Sınırlayıcı Anlaşma, Uyumlu Eylem ve
Kararlar ile Hakim Durumun Kötüye Kullanılması Halinde Verilecek Para
Cezalarına İlişkin Yönetmelik (bundan böyle “Para Cezaları Yönetmeliği”
olarak anılacaktır) m. 3/ç ve Kartellerin Ortaya Çıkarılması Amacıyla Ak-
tif İşbirliği Yapılmasına Dair Yönetmelik (bundan böyle “Pişmanlık Yö-
netmeliği” olarak anılacaktır) m.3/c uyarınca
“kartel”
kavramı;
•
fiyat tespiti,
•
müşterilerin, sağlayıcıların, bölgelerin ya da ticaret kanallarının
paylaşılması,
*
Şubat 2010 tarihli Makale