Lisanssız Elektrik Üretimi Yönetmeliği’nde Önemli Değişiklikler
Giriş
Elektrik Piyasası Düzenleme Kurumu (“EPDK”), Elektrik Piyasasında Lisanssız Elektrik Üretimine İlişkin Yönetmelik’te (“Yönetmelik”) değişiklik yapmıştır. Bu bağlamda EPDK, üç farklı değişiklik taslağını 15.05.2015, 26.10.2015 ve 26.11.2015 tarihlerinde kamu görüşüne sunmuştur. Sonuç itibariyle, EPDK, hükümler hakkındaki değerlendirmelerini neticelendirmiş ve ilgili değişiklikleri Elektrik Piyasasında Lisanssız Elektrik Üretimine İlişkin Yönetmelik’te Değişiklik Yapılmasına İlişkin Yönetmelik (“Değişiklik Yönetmeliği”) vasıtasıyla hayata geçirmiştir. Değişiklik Yönetmeliği, 23.03.2016 tarihli ve 29662 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmak suretiyle yürürlüğe girmiştir. Daha önceden kamunun değerlendirmesine sunulmuş olan taslak metinlerde bulunan yenilikler, önceki tarihli Hukuk Postası makalemizde incelenmiştir. Bu Hukuk Postası makalesi ise, Değişiklik Yönetmeliği vasıtasıyla Yönetmelik üzerinde yapılan değişiklikleri irdelemektedir.
Bağlantı Gücüne İlişkin Hükümler
Yönetmelik çerçevesinde, tüm elektrik enerjisi üretim tesislerinin bir dağıtım sistemine bağlı olması zorunludur. Değişiklik Yönetmeliği, bu bağlantı sistemlerine ilişkin yeni hükümler getirmektedir. Yönetmeliğin 6. maddesine eklenen beşinci fıkra uyarınca, Türkiye Elektrik İletim Anonim Şirketi (“TEİAŞ”) tarafından hâlihazırda maksimum kapasite tahsis edilmiş bir trafo merkezine herhangi bir nedenle ilave kapasite tahsis edilmesi veya yeni işletmeye alınan bir trafo merkezinde ek kapasite ortaya çıkması hallerinde, söz konusu ek kapasite, her yıl TEİAŞ’ın internet sitesinde Nisan, Ağustos ve Eylül aylarında ilan edilir. Bu ilanlar, ilgili şebeke işletmecisi ile TEİAŞ arasında, sistem kullanım anlaşmasının imzalanmasını takiben yapılır. Ek kapasitelere ilişkin başvurular, ilgili şebeke işletmecisi tarafından, ilan tarihinden üç ay geçtikten sonra değerlendirmeye alınır. Ancak, aynı hükme eklenen altıncı fıkra uyarınca, trafo merkezlerinde yukarıda sayılanlar dışında herhangi başka bir sebeple ek kapasite ortaya çıkması halinde; bu ek kapasite, TEİAŞ tarafından ilgili şebeke işletmecisine bildirilir. TEİAŞ, bu ek kapasiteye ilişkin duyuruyu bir sonraki ayın on birinci gününde kendi internet sitesinde yayımlar. Bu kapasitelere ilişkin başvurular, duyurunun yayımlanma tarihinden itibaren üç ay sonra değerlendirmeye alınır.
Bu ilan ve duyuru yükümlülüklerine ek olarak, Değişiklik Yönetmeliğiyle bağlantı türlerine ilişkin yenilikler de getirilmiştir. Örneğin Yönetmeliğin 6. maddesinin 7. fıkrası uyarınca, lisanssız üretim tesisleri için trafo merkezlerine doğrudan bağlantı ve fider tahsisi yapılamamaktadır. Yönetmeliğin 6. maddesine eklenen sekizince ve dokuzuncu fıkralara göre, kurulu gücü 0,5 MW’dan 1 MW’a kadar olan üretim tesislerinin, bağlı bulundukları şebekeye olan kuş uçuşu mesafeleri on kilometreden, projelendirmeye esas mesafeleri on iki kilometreden daha fazla olamaz. Benzer şekilde, kurulu gücü en fazla 0,499 MW olan üretim tesislerinin bağlı bulundukları şebekeye olan kuş uçuşu mesafeleri beş kilometreden, projelendirmeye esas mesafeleri ise altı kilometreden fazla olamaz. Bunun yanı sıra, üretim tesislerinin kurulacakları dağıtım bölgesinin dışında yer alan başka bir dağıtım sistemine bağlanması mümkün değildir. Ancak, Değişiklik Yönetmeliği’nde belirtildiği üzere, mesafelere ilişkin bu kısıtlamalar, söz konusu Değişiklik Yönetmeliğinin yürürlük tarihi itibariyle bağlantı anlaşması çağrı mektubu almaya hak kazandığı ilgili şebeke işletmecisinin internet sayfasında ilan edilen başvurular için uygulanmayacaktır.
Yönetmelik md. 7/6 ve geçici md. 7 uyarınca, kendi tüketim tesisine doğrudan bağlı olan üretim tesisleri için bağlantı başvuruları ve ihtiyaç fazlası enerjinin değerlendirilmesinde izlenecek usul ve esaslar ile “Çağrı Mektubu”na ilişkin standart şekil, EPDK tarafından Değişiklik Yönetmeliğinin yürürlük tarihinden itibaren altı ay içinde duyurulacaktır. Yönetmeliğe eklenen md. 7/8 uyarınca, kurulu güçleri maksimum 10 kW’a kadar olan üretim tesislerine özel olarak, TEİAŞ tarafından her bir trafo merkezi için 5 MW bağlantı kapasitesi tahsis edilir. Tahsis edilen bu kapasitenin tamamlanması halinde, ek kapasite tahsis edilmesi için TEİAŞ’ın bu konuda görüşü gerekir. TEİAŞ’ın görüşü çerçevesinde tesise ek kapasite tesis edilir.
Değişiklik Yönetmeliğiyle getirilen bir diğer bağlantı gücü kısıtlaması da Yönetmeliğin 6. maddesinin 12. fıkrasında düzenlenmektedir. Buna göre, rüzgâr ve güneş enerjisine dayalı üretim tesislerinin kurulu gücü ilgili üretim tesisi ile ilişkilendirilecek tüketim tesisinin bağlantı sözleşme gücünün otuz katını geçemez. Üretim tesisinin, ilişkilendirildiği tüketim tesisi veya tesislerine ilişkin aboneliğini değiştirmek istemesi halinde, üretim tesisi ile ilişkilendirilecek yeni tüketim tesisi veya tesislerinin bağlantı sözleşmesi gücü, başvuruya esas bağlantı sözleşmesi gücünden az olamaz. Aksi takdirde, söz konusu bağlantı anlaşması iptal edilir. Değişiklik Yönetmeliğinin yürürlüğe girdiği tarih itibariyle bağlantı anlaşması çağrı mektubu almaya hak kazanan ilgili şebeke işletmecisinin internet sayfasında ilan edilen başvurular bu hükümden muaftırlar.
Azami Güç Tahsisi Kısıtlaması
Değişiklik Yönetmeliğiyle getirilen bir diğer yenilik de üretim tesislerine yapılacak azami tesis miktarına ilişkindir. Yönetmeliğin 6. maddesine yeni eklenen onuncu fıkra uyarınca, (i) rüzgâr ve güneş enerjisine dayalı enerji üretimi yapan herhangi bir gerçek veya tüzel kişiye, (ii) söz konusu gerçek veya tüzel kişilerin doğrudan veya dolaylı olarak ortak olduğu tüzel kişilere ve (iii) bu kişilerin kontrolünde olan tüzel kişilere yapılacak kurulu güç tahsisi miktarı, trafo merkezi başına 1 MW’ı aşamaz. Bu kısıtlama, söz konusu kişilere, bu kişilerin sahip oldukları tüketim tesisi sayısına bakılmaksızın uygulanır. Çatı uygulamaları ile Değişiklik Yönetmeliğinin yürürlüğe girdiği tarih itibariyle bağlantı anlaşması çağrı mektubu almaya hak kazandığı ilgili şebeke işletmecisinin internet sayfasında ilan edilen başvurular bu azami kısıt hükmünden de muaftırlar.
Lisanssız Elektrik Üretim Tesislerinde Birleşmeler, Bölünmeler ve Pay Devirleri
Birleşmeler
Değişiklik Yönetmeliği, lisanssız elektrik enerjisi üretimi tesislerinde yapılması planlanan yapısal değişikliklere ilişkin birtakım düzenlemeler de içermektedir. Yönetmeliğin 31. maddesine eklenen on sekizinci fıkra uyarınca, lisanssız üretim tesisi sahibi tüzel kişinin; (i) hisselerinin tamamına sahip olan başka bir tüzel kişi ile kendi bünyesinde veya (ii) hisselerinin tamamına sahip olan lisanssız üretim tesisi sahibi diğer bir tüzel kişi bünyesinde birleşmek istemesi halinde, söz konusu birleşme işlemi yürürlükteki mevzuat kapsamında gerçekleştirilir. Bu birleşme işlemlerinin gerçekleştirilebilmesi için ilgili işlem tarafı üretim tesislerinin tamamının geçici kabullerinin yapılmış olması gerekmektedir. Birleşme tarafı üretim tesisi, birleşme işleminin bir ay öncesinden ilgili şebeke işletmecisine başvuruda bulunur ve birleşme kapsamında gerçekleştirilecek iş ve işlemlere ilişkin bilgi verir. Birleşme işlemi ve ilgili mevzuat kapsamında yapılması gereken iş ve işlemler ilgili taraflarca eş zamanlı olarak tamamlanır.
Bölünmeler
Benzer şekilde, aynı hükme eklenen on dokuzuncu fıkraya göre, bir lisanssız üretim tesisinin tam veya kısmi olarak bölünmek istemesi halinde söz konusu bölünme işlemi yürürlükteki mevzuat kapsamında gerçekleştirilir. Ancak bunun için, bu üretim tesisi kapsamında tüm tesislerin geçici kabullerini almış olmaları şartı aranır. Üretim tesisi, bölünme işleminin bir ay öncesinden ilgili şebeke işletmecisine başvuruda bulunur ve bölünme çerçevesinde yapılacak iş ve işlemlere ilişkin bilgi verir. Bölünme işlemi ve ilgili mevzuat kapsamında yapılması gereken iş ve işlemler ilgili taraflarca eş zamanlı olarak tamamlanır.
Pay Devirleri
Değişiklik Yönetmeliği, lisanssız elektrik üretimi tesislerinde yapılacak pay devirlerine ilişkin önemli bir düzenleme içermektedir. Yönetmeliğin 31. Maddesine eklenen yirminci fıkra uyarınca, kurulu gücü 1 MW veya daha az miktarda olan lisanssız elektrik üretimi tesisleri, başvuru tarihlerinden başvuruya konu üretim tesislerinin tamamının geçici kabulü yapılana kadar hisse devri yapamazlar. Aksi takdirde, bu tesislerin bağlantı anlaşması Çağrı Mektupları iptal edilir. Fakat ilgili hüküm, veraset sebebiyle gerçekleştirilen pay devirlerini hükmün uygulama alanı dışında tutmuştur.
Geçici kabulleri tamamlanan üretim tesisleri, paylarını devredebilirler. Ancak, bu tesislerin pay devrini gerçekleştirebilmeleri için ilgili şebeke işletmecisini bu hususta işlemden bir ay önceden bilgilendirmeleri gerekmektedir. Pay devri tarafı ilgili tüzel kişi, pay devri sonrasına ilişkin nihai ortaklık yapısını gösterir bilgi ve belgeleri ilgili şebeke işletmecisine, pay devir işleminden sonra en geç on iş günü içerisinde sunmakla yükümlüdür.
Diğer Yapısal Değişiklikler
Yönetmeliğin 31. maddesine eklenen yirmi birinci fıkrası, bazı kişilerin ilgili dağıtım şirketinin dağıtım bölgesi ve ilgili dağıtım şirketinin hissedarı olduğu dağıtım bölgesinde 50 kW’dan fazla kurulu güç ile lisanssız üretim faaliyetinde bulunmasını engellemektedir. Bu kişiler aşağıdaki gibidir:
(i) Dağıtım ve görevli tedarik şirketlerinin doğrudan ve dolaylı ortakları ve bu kapsama giren gerçek kişilerin birinci derece akrabaları,
(ii) Dağıtım ve görevli tedarik şirketleri ile bu tüzel kişilerin doğrudan ve dolaylı ortaklarında istihdam edilen kişiler ve bunların birinci derece akrabaları,
(iii) Yukarıdaki bentlerin kapsamına giren gerçek ve tüzel kişilerin kontrolünde olan tüzel kişiler.
Sonuç
Elektrik Piyasasında Lisanssız Elektrik Üretimine İlişkin Yönetmelik, EPDK’nın yürüttüğü detaylı inceleme ve araştırma çalışmaları sonucunda değiştirilmiştir. Her ne kadar önceden yayımlanan birden fazla taslak, buna ilişkin ipuçları vermiş olsa da ilgili değişiklik, güneş enerjisi üretimi pazarında faaliyet gösteren piyasa oyuncuları için oldukça önemlidir. Birleşmeler, bölünmeler, pay devirleri ve bağlantı uzaklıklarına ilişkin düzenlemeler ile güç tahsisi kısıtlamaları, daha bilinçli yatırımcıları çekmek ve mevcut yatırımcıları, başvuru aşamalarından evvel detaylı plan yapma yolunda teşvik etme amacıyla getirilmiştir.
Bu makalenin tüm hakları saklıdır. Kaynak gösterilmeksizin veya Erdem & Erdem’in yazılı izni alınmaksızın bu makale kullanılamaz, çoğaltılamaz, kopyalanamaz, yayımlanamaz, dağıtılamaz veya başka bir suretle yayılamaz. Kaynak gösterilmeksizin veya Erdem & Erdem’in yazılı izni alınmaksızın oluşturulan içerikler takip edilmekte olup, hak ihlalinin tespiti halinde yasal yollara başvurulacaktır.
Diğer İçerikler
Fiziksel elektrik ticaretinde elektrik enerjisinin ölçümü başta (i) fiilen teslim edilen ve teslim alınan elektrik enerjisi miktarının belirlenmesi, (ii) elektrik üretim ve tüketim miktarlarının önceden tahmin edilmesi, (iii) tarafların elektrik tedariki için ödeyecekleri bedelin belirlenmesi ve (iv) elektrik şebekesinin gerçek zamanlı olarak dengelenmesi olmak üzere çeşitli açılardan çok önemli bir rol oynamaktadır...
Ülkemiz elektrik piyasası, özellikle 2022 yılı içerisinde çalkantılı bir dönem geçirdi. Elektrik üretiminde kullanılan emtia fiyatlarında meydana gelen hızlı artışlar, tüketicilerin korunması ve arz güvenliğinin temin edilmesi için bazı önlemler alınması gerekliliğini ortaya çıkardı. Bu amaçla alınan önlemlerden birisi ise...
Elektrik depolama faaliyetlerine ilişkin ilk düzenlemelere 14/3/2013 tarihli ve 6446 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu’nda (“EPK” veya “Kanun”) yer verilmişti. Bunu takiben, Elektrik Piyasasında Depolama Faaliyetleri Yönetmeliği (“Depolama Faaliyetleri Yönetmeliği”) 09.05.2021 tarihli ve 31479 sayılı Resmî Gazete’de...
Bilindiği üzere, 6446 sayılı yeni Elektrik Piyasası Kanunu (“EPK” veya “Kanun”) 30 Mart 2013 tarihli ve 28603 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmişti. EPK’nın yürürlüğe girmesinin ardından Elektrik Piyasası Lisans Yönetmeliği’nin (“Yönetmelik”) de 2 Kasım 2013 tarihli ve 28809 sayılı Resmi...
Elektrik Piyasasında Lisanssız Elektrik Üretim Yönetmeliğinde (“Yönetmelik”), 31920 sayılı 11.08.2022 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan yönetmelik (“Değişiklik Yapan Yönetmelik”) ile bazı esaslı değişiklikler yapıldı...
Binalar ve yerleşmelerin doğal kaynakları ve enerjiyi verimli kullanarak çevreye olan olumsuz etkilerini azaltmak amacıyla hazırlanan Binalar ile Yerleşmeler İçin Yeşil Sertifika Yönetmeliği (“Yönetmelik”) 12.06.2022 tarihli ve 31864 sayılı Resmî Gazete ile yayımlanarak yürürlüğe girdi...
Elektrikli araçların hızla yaygınlaşması karşısında, şarj hizmeti sunulmasına ilişkin hukuki altyapının kurulması konusunda girişimlerin hız kazandığı görülür. 21.12.2021 tarihinde 6446 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu (“EPK”) değiştirilerek şarj hizmetleri yeni bir piyasa...
Günümüzde teknolojinin evirildiği noktada farklı kaynaklardan elde ettiğimiz enerjiyi, en yaygın olarak elektrik enerjisi biçiminde kullanıyoruz. Nitekim elektrik, aktarım ve farklı enerji biçimlerine dönüşüm kolaylığı ile gündelik hayatta ihtiyaç duyduğumuz işleri yapmak için ideal bir enerji formudur...