104 / 489
Sukuk Finansmanı
Türkiye’nin faizsiz bankacılık konusunda, çoğunlukla büyük alt-
yapı ve inşaat projelerinde kullanılan kar-zarar ortaklığı belgesi ve
gayrimenkul sertifikası şeklinde olmak üzere, çeşitli deneyimleri oldu.
Sukuk ihracı esas olarak 2010 yılında, Sermaye Piyasası Kurulu’nun
(“SPK”) Kira Sertifikaları ve Varlık Kiralama Şirketleri Tebliği Seri III
No. 43 ile düzenlendi (“Tebliğ Seri III, No. 43”). Tebliğ Seri III, No.
43, kira sertifikaları (
sukuk
) ihracını genel hatlarıyla ele aldı ve bu Teb-
liğ kapsamında bir takım ihraçlar gerçekleşti. Bu Tebliğ, Kira Sertifi-
kaları Tebliği Seri III, No. 61 (“Tebliğ”) ile 2013 yılında yürürlükten
kaldırıldı. 2012 yılında ise Hazine Müsteşarlığı’na hazine kira sertifi-
kası çıkarma yetkisi veren 6327 sayılı Kanun yürürlüğe girdi. İslam İş-
birliği Örgütü’nün istatistiklerine göre İslami bankacılık Türkiye’de,
diğer Müslüman ülkelerde olduğu kadar ilgi çekmedi ve henüz doy-
gunluğa ulaşmaktan da uzaktadır. Bu nedenle, sukuk piyasasının daha
da gelişeceği söylenebilir. Bu doğrultuda, Ağustos 2013’te gerçekleşen
ilk hazine sukuk ihracı dikkat çekici ölçüde fazla talep gördü ve işlem
8 Milyar Dolar’da tamamlandı.
Hukuki Temeli
Bilindiği üzere, sukuk sahipleri, belirli bir varlığın üzerinde kısmi
bir mülkiyet elde eder ve bu varlığın getirdiği kar ve varlığın satılması
durumunda, sağlanan kazançtan pay alır.
Tebliğ, mülkiyet (
ijara sukuk),
yönetim (
muşaraka sukuk
), ticaret
(
murabaha sukuk
), ortaklık (
mudaraba sukuk
) ve mühendislik, hizmet
ve inşaat (“MHİ”) sözleşmesinden (
istisna sukuk
) oluşan beş farklı ki-
ra sertifikası türü düzenlediği gibi, değişik türlerin bir arada kullanıl-
ması da olasıdır. Zira, SPK yeni finansal araçlara açık olduğundan, ih-
raç edilebilecek kira sertifikaları bunlarla sınırlı değildir.
Mevzuat aynı zamanda varlık kiralama şirketlerinin (“VKŞ”) ku-
ruluşunu, yönetimini ve yetkilerini düzenler. VKŞ’ler, bir kerede bir-
den fazla kira sertifikası düzenleyebilirler ve bunları, kaynak kuruluş
dışındaki şirketler için ihraç edebilirler.
VKŞ’ler bankalar, aracı kuruluşlar, payları borsada işlem gören gay-
rimenkul yatırım ortaklıkları, ortalama piyasa değeri 1 milyar TL’nin ve
ortalama piyasa sermaye değeri 250 milyon TL’nin üzerinde olan halka
88
HUKUK POSTASI 2014