e-kiap2013

İş Sözleşmelerinde Cezai Şart

Av. Süleyman Sevinç

Giriş

Temeli borçlar hukukuna dayanan cezai şart; taraflar arasında akde-

dilecek sözleşmede karşı tarafın yükümlülüklerini yerine getirmemesi

nedeniyle oluşan veya oluşabilecek zararı tazmin etmek veya karşı tarafı

yükümlülüklerini yerine getirmeye zorlamak amacıyla kullanılan bir me-

kanizmadır. Hukuk sistemimizde kabul edilen sözleşme serbestisi ilke-

si uyarınca, sözleşmelere cezai şart konması mümkündür ve cezai şartın

miktarı taraflar arasında kararlaştırılabilir. Bununla birlikte, bu serbesti

sınırsız değildir ve hakkaniyet göz önünde bulundurularak cezai şartın

hükümsüz kılınması veya cezai şart miktarının azaltılması söz konusu

olabilir.

İş Sözleşmelerinde Kararlaştırılan Cezai Şart

İş sözleşmelerinde kararlaştırılan cezai şartlar hakkında 4857 sayılı

İş Kanunu’nda (“İş Kanunu”) açık bir düzenleme bulunmadığından bu

konuda 6098 sayılı Borçlar Kanunu (“Borçlar Kanunu”) hükümleri ve iş

hukuku genel ilkelerinden yararlanılmaktadır. Bu kapsamda, feshe kar-

şı hem işçiyi hem de işvereni koruyucu bir sözleşmesel önlem getirmek

amacıyla iş sözleşmelerine, prensip olarak, cezai şart konması mümkün-

dür.

Cezai şartlar, “işçinin fesih hakkını sınırlamak” amacıyla konulabilir.

Böylece, iş sözleşmelerinin kararlaştırılan süreden önce haksız şekilde

feshedilmesi halinde, fesheden tarafın diğer tarafa cezai şart olarak bir

bedel ödemesi kararlaştırılabilir. Uygulamada bu tür kayıtlara daha çok

Mart 2013 tarihli Makale