129 / 449
HUKUK POSTASI 2013
114
Sözleşmeye dayanan çıkma hakkının şartları oluştuğunda (ya da şart-
sız olarak düzenlendiyse istendiği zaman) ortak şirkete çıkma beyanında
bulunur. Bu yenilik doğurucu bir irade beyanıdır ve kural olarak şekle
bağlı değildir; ancak istenildiği taktirde çıkma beyanı ortaklık sözleşme-
sinde şekle bağlanabilir.
Haklı Sebebe Dayanarak Çıkma
Haklı sebeplerin varlığında şirketten çıkma TTK m. 638/2’de düzen-
lenir. Bu hakkın kullanılması için şirket sözleşmesinde öngörülmüş ol-
ması gerekmez.
Haklı sebep genel anlamda, ortaklık ilişkisinin devamını olanaksız
kılan bir durumdur. Bu durum ortaklık işlerinden ya da ortakların kişisel
ilişkilerinden kaynaklanmış olabilir. Durumun meydana gelmesinde çı-
kacak olan ortağın kusurunun bulunup bulunmadığı da çıkma hakkının
kullanılması açısından önemli değildir.
Haklı sebep TTK’da tam olarak tanımlanmamış olsa da, bazı haller
haklı sebep olarak sayılmıştır. Örneğin TTK m. 245’te, “bir ortağın şirke-
tin yönetim işlerinde veya hesaplarının çıkarılmasında şirkete ihanet etmiş
olması” veya “bir ortağın kendisine düşen asli görevleri ve borçları yerine
getirmemesi” ve bunlara benzer haller haklı sebep olarak nitelendirilmiştir.
Kanunda sayılan bu haller örnek niteliğindedir; her somut olayda haklı se-
bep bulunup bulunmadığı çıkma hakkını kullanan ortağın kişisel özellikle-
ri ve şirketin yapısı da göz önünde bulundurulmak üzere ayrı ayrı incelenir.
TTK m. 638/2, haklı sebeplerin varlığı halinde çıkma hakkının dava
yoluyla kullanılmasını öngörür. Ancak öğreti mahkemeye başvuru önce-
sinde, çıkacak ortağın şirkete çıkma bildiriminde bulunabileceğini kabul
eder. Şayet şirket bu istemi reddederse, ortak talebini mahkeme önünde
yineler.
TTK m. 638/2’nin ikinci cümlesi, 6762 sayılı Türk Ticaret
Kanunu’nda bulunmayan ve TTK’ya İsviçre hukukundan alınan bir hü-
kümdür. Bu cümleye göre, haklı sebeple çıkma davası açılması durumun-
da hâkim, davacının ortaklıktan doğan hak ve borçlarının bazılarını ya
da tümünü dondurabilir veya davacı ortağın durumunun teminat altına
alınması için diğer önlemleri alabilir.