235 / 476
rekçesinde, mahkeme kararlarının gerekçe içermesinin kamu düzenine
aykırı olup olmadığı hususunda, Türk hukukundaki ilgili düzenlemele-
ri ve tenfiz konusunda bu düzenlemelerin nasıl değerlendirilmesi ge-
rektiğini inceler.
Türk Hukukunda Gerekçe
1982 Anayasası m. 141 tüm mahkeme kararlarının gerekçeli ola-
rak yazılacağını düzenler. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu
m. 297 (ve mülga 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu
m. 388), tarafların anlaştığı ve anlaşmadığı hususların, çekişmeli hu-
suslardaki delillerin, delillerin tartışılması ve değerlendirilmesinin, çı-
karılan sonuç ve hukuki sebebin karar metninde (gerekçesinde) belirti-
leceğini öngörür. Türk hukukunda mahkeme kararlarının gerekçe içer-
mesi zorunludur.
Mahkeme kararlarının gerekçeleri kamu düzeni ile ilgilidir. Gerek-
çe hükmü temellendirir ve bağlayıcıdır. Zira gerekçede tarafların iddia
ve savunmaları dikkate alınır. Türk hukukunda gerekçenin temel sa-
vunma hakkı ile bağlantılı olduğu aşikârdır.
Kamu Düzeni ve İçeriği Tetkik Yasağı
Tenfiz aşamasında, kamu düzeninin açıkça ihlal edilip edilmediği
incelemesi, yabancı mahkeme kararının Türkiye’de icra edilmesi neti-
cesinde ortaya çıkacak hukuki sonuçların kamu düzenine aykırı olup
olmadığına ilişkindir. Ancak kamu düzenine aykırılık şartı dikkate alı-
nırken, yabancı mahkeme kararının içeriğini tetkik yasağı göz önünde
bulundurulmalıdır. Tenfiz istemini inceleyen mahkeme, takdir hakkını
kullanarak bu yasağı yok sayamaz. Zira tenfiz incelemesi, tenfiz şart-
larının varlığına ilişkin bir incelemedir. Yabancı mahkeme kararının
esasına uygulanan hukuk ile usul hükümlerinin doğru uygulanıp uygu-
lanmadığı incelenemez (MÖHUK m. 54).
Türk hukukunda gerekçenin şekli ve maddi içeriği Hukuk Muha-
kemeleri Kanunu ile düzenlenir. Gerekçe, usul hukuku kurumu olması
sebebiyle, lex fori prensibine tabidir. Diğer devlet usul hukuk kuralla-
rının gerekçeye ilişkin düzenlemeleri farklı olabilir. Dolayısıyla temel
savunma hakkının ihlali ile kararın gerekçesiz oluşu birbirinden farklı
hususlar olarak ele alınmalı ve yabancı mahkeme kararının gerekçesiz
MEDENÎ USUL HUKUKU
221