103 / 476
İşletme/İşyeri Devri Kavramı ve Aktif ve Pasiflerin Kül Halin-
de Devri ile ilgili Tartışmalar
Halen yürürlükte olan kanunlarımız kapsamında, ticari işletmenin
devri 818 sayılı Borçlar Kanunu (“BK”) ile düzenlenmiştir.
BK 179’uncu maddesi uyarınca;
“bir mameleki veya bir işletmeyi
aktif ve pasifleriyle birlikte devralan kimse, bunu alacaklılara ihbar ve-
ya gazetelerde ilan ettiği tarihten itibaren onlara karşı mamelekin veya
işletmenin borçlarından mesul olur; şu kadar ki, iki yıl müddetle evvelki
borçlu dahi yenisiyle birlikte müteselsilen mesul kalır; bu müddet muac-
cel borçlar için ihbar veya ilan tarihinden ve daha sonra muaccel ola-
cak borçlar için de muacceliyet tarihinden itibaren işlemeye başlar”
.
Buna ek olarak, 4857 sayılı İş Kanunu kapsamında (“İK”) tamam-
layıcı bir hüküm düzenlenmiştir. Genel bir kural olarak işyeri devri ha-
linde, devir anında söz konusu işyerinde mevcut iş sözleşmeleri, diğer
bir değişle işyeri çalışanları bütün hak ve borçları ile kendiliğinden, iş-
letmeyi sürdürecek olan yeni iş sahibine devrolmaktadır.
Teorik olarak, bir malvarlığı satışını “işyeri devri” veya “ticari iş-
letme devri” olarak niteleyebilmek için, devralan işyerinin tamamını
veya ticari işletmenin (başlı başina bir ticari faaliyet sayılabilecek) ay-
rılabilir bir işletme bölümünü tüm hak ve borçları ile birlikte bir bütün
halinde devralıyor olması gerekmektedir. Bu sebeple, eğer devreden
yalnızca bazı malvarlıklarını (ör: taşınmaz, makine veya sair) devret-
mekte, ancak borç ve yükümlülükleri kendisinde tutmakta ise, bu işlem
genel anlamı ile işyeri devri olarak değil, yalnızca bir malvarlığı devri
olarak değerlendirilmektedir.
Diğer taraftan, doktrinde
2
ve yerleşikYargıtay içtihatlarında
3
kabul
gören baskın görüş uyarınca, işletmenin münferit bazı unsurları devre-
dilmemiş olsa bile, devrolunan unsurlarla ticari işletmenin işletme ola-
rak devamı mümkün ise, bu işlem BK’nın 179’uncu maddesi uyarınca
TİCARET HUKUKU
89
2
Poroy/Yasaman
; s. 46;
Ülgen/Teoman/Helvacı/Kendigelen/Kaya/Nomer/Ertan
; Ticari İşlet-
me Hukuku, Vedat Kitapçılık, İstanbul 2006, 1. Bası, s. 170.
3
Yargıtay 21. Hukuk Dairesi E. 2005/1077 K. 2005/1752 T. 1.3.2005;Yargıtay 21. Hukuk Dairesi
E. 2004/6582 K. 2004/6965 T. 14.9.2004; Yargıtay 21. Hukuk Dairesi E. 2001/6728 K. 2001/
6742 T. 15.10.2001; 15. Hukuk Dairesi E. 1995/1063 K. 1995/1252 T. 6.3.1995; ve sair karar-
lar.