e-kitap2011

HUKUK POSTASI 2011

Anonim Şirketlerin Kuruluşunda Yenilikler

Prof. Dr. H. Ercüment Erdem

Bilindiği gibi, Yeni Türk Ticaret Kanunu (“Yeni TTK”), Türkiye

Büyük Millet Meclisi tarafından 14 Ocak 2011 tarihinde kabul edildi.

Yeni TTK çerçevesinde, köklü değişikliğe uğramış bölümlerden biri de

hiç kuşkusuz Ticaret Şirketleri kitabıdır. Bu kapsamda; gerek yaygın

kullanılmaları, gerek uygulamadaki önemleri nedeniyle, Yeni TTK’nın

anonim şirketler için öngördüğü değişikliklerin incelenmesi yerinde olur.

Ancak, tüm yeniliklerin ve değişikliklerin tek bir makalede ele alınması

mümkün olmadığından, konu bir dizi halinde ele alınacaktır.

Ultra Vires İlkesinin Yumuşatılması

Türk Ticaret Kanunu (“TTK”) uyarınca, diğer tüm ticaret şirketlerin-

de olduğu gibi, A.Ş.’lerin hak ehliyeti bakımından

ultra vires

ilkesi ge-

çerlidir. Bu nedenle, konu ve amaç maddesinin kapsamı dışında yapılan

herhangi bir işlem yok hükmündedir. Bu kapsamda, A.Ş.’lerin ehliyetinin

sınırlarını, amaç ve konu maddesi oluşturur.

Yeni TTK m.125/2 uyarınca;

“Ticaret şirketleri, Türk Medenî Kanunu-

nun 48 inci maddesi çerçevesinde bütün haklardan yararlanabilir ve borç-

ları üstlenebilirler.”

Yeni TTK ile Medeni Kanun’un ilgili hükmüne gön-

derme yapılarak, ticaret şirketlerinin cins, yaş, hısımlık gibi yaradılış gereği

insana özgü niteliklere bağlı olanlar dışındaki bütün haklara ve borçlara ehil

oldukları vurgulandı. Bu nedenle, anonim şirketlerin hak ehliyetinin sınırla-

rını artık amaç ve konu maddesi oluşturmaz. Dikkat edilmelidir ki amaç ve

konu maddesi, Yeni TTK kapsamında, anonim şirketin işlemi yapan kişiye

rücu edebilmesinin sınırlarını oluşturması bakımından, önem taşır.

Yeni TTK’nın 371/2 maddesi uyarınca; üçüncü kişilerin işlemin iş-

letme konusunun dışında bulunduğunu bildiği veya bilebilecek durumda

bulunduğunun ispat edilmesi durumunda, şirket o işlemle bağlı olmaz.

Böylece şirkete, söz konusu işlemin devre dışı bırakılması yönünde bir

olanak sağlanır.

Şubat 2011 tarihli Makale