194 / 375
HUKUK POS TAS I 2 0 1 0
180
•
İş sözleşmesinin işverence bildirimsiz ve tazminatsız olarak feshin-
de uyulması gereken maddeler İş Kanunu m.19, 25 ve 26’dır.
Bu kapsamda İş Kanunu m.25 işverenin iş sözleşmesini haklı ne-
denle derhal feshine imkân veren sebepleri, belirli sağlık sebepleri,
ahlak ve iyiniyet kurallarına uymayan haller ve çalışanın tutuklan-
ması veya işyerinde bir haftadan fazla süreyle zorlayıcı bir şekilde
çalışmaktan alıkonması halleriyle kısıtlar. Bunlar dışında bir sebep-
le iş sözleşmesinin bildirimsiz ve tazminatsız olarak feshine gitmek
mümkün değildir.
Fesihle ilgili bir başka madde ise sözleşmenin feshinde usulü dü-
zenleyen madde 19’dur. Anılan maddenin 2. fıkrasına göre hak-
kındaki iddialara karşı savunmasını almadan bir çalışanın belirsiz
süreli iş sözleşmesi, o çalışanın davranışı veya verimi ile ilgili ne-
denlerle feshedilemez. Bu nedenle böyle bir hal söz konusu ise,
disiplin yönetmeliği uyarınca mutlaka çalışanın savunmasının alın-
ması düzenlenmelidir.
İş Kanunu m. 26 uyarınca işverenin m. 25’te gösterilen « ahlak ve
iyiniyet kurallarına uymayan haller »e dayanılarak işverene tanınan
sözleşmeyi fesih yetkisi çalışanın bu çeşit davranışlarda bulundu-
ğunu işverenin öğrenmesinden itibaren altı işgünü geçtikten ve her
halde fiilin gerçekleşmesinden itibaren bir yıl geçtikten sonra kul-
lanılamaz. Ancak çalışanın olayda maddi çıkar sağlaması halinde
bir yıllık süre uygulanmaz.
Uygulamada disiplin cezası gerektiren ve çalışanın ahlak ve iyini-
yet kurallarına uymayan fiilini öğrenen işveren olayı disiplin kuru-
luna sevk eder, disiplin kurulu da bu kişi hakkında soruşturma açar.
Genelde yapılan soruşturmanın İş Kanunu m. 26’da belirtilen altı
işgünlük süreyi aştığı görülür. Kural olarak bu altı günlük süreye
uyulması zorunludur. Ancak kanun lafzında bahsedilen öğrenme
anını basit bir öğrenme olayı olarak anlamamak gerekir. Öncelikle,
olayın soruşturulması gereken hallerde, ayrıntılı bir inceleme yapıl-
ması çalışanın lehinedir. Bu gibi durumlarda işverenin fiili öğrenme
tarihi disiplin kurulunun karar tarihi olarak kabul edilebilir. Ancak
her koşulda fiilin işveren tarafından ilk öğrenildiği halde fiilin di-
siplin kuruluna sevki ve disiplin kurulunca soruşturma açılmasında