Türkiye Varlık Fonu
6741 Sayılı Türkiye Varlık Fonu Yönetimi Anonim Şirketinin Kurulması ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun[1] (“6741 Sayılı Kanun”) uyarınca Varlık Fonu’nun amacı, sermaye piyasalarında araç çeşitliliği ve derinliğine katkı sağlamak, yurtiçinde kamuya ait olan varlıkları ekonomiye kazandırmak, dış kaynak temin etmek, stratejik, büyük ölçekli yatırımlara iştirak etmektir. Bu ayki makalemizde, Varlık Fonu’nun kuruluşu ve özellikleri incelenecektir.
Genel Olarak
Varlık Fonu, 6741 Sayılı Kanun ile verilen yetkiye dayanılarak, Varlık Fonu Anonim Şirketi (“Şirket”) tarafından kuruldu. Şirket’in yapısı ve işleyişine ilişkin usul ve esaslar, 2016/9429 Sayılı Türkiye Varlık Fonu Yönetimi Anonim Şirketinin Yapısına ve İşleyişine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Kararın Yürürlüğe Konulması Hakkında Karar[2] ile kabul edildi.
6741 Sayılı Kanun uyarınca, Varlık Fonu ve bu fona bağlı alt fonları kuran ve yöneten Şirket, Başbakanlığa bağlı ve özel hukuk hükümlerine tabidir (m. 2/1).
Şirket’in Kuruluşu, Faaliyet Konusu ve Yönetimi
6741 Sayılı Kanun ile, Varlık Fonu ve bu fona bağlı alt fonları kurmak ve yönetmek üzere Şirket’in kurulması, yönetimi ve faaliyetlerine ilişkin esaslar düzenlenir. Şirket’in elli milyon Türk Lirası olan kuruluş sermayesi Özelleştirme Fonu’ndan karşılanır. Tamamı ödenmiş olan bu sermayeyi temsil eden paylar Özelleştirme İdaresi Başkanlığı’na aittir. Paylar nama yazılıdır.
6741 Sayılı Kanun’un 2. maddesi uyarınca Varlık Fonu ile Varlık Fonu’na bağlı alt fonlar, Şirket tarafından kurulur. 6741 Sayılı Kanun’un 3/1. maddesi kapsamında Varlık Fonu İçtüzüğü’nün ticaret siciline tescili ile Varlık Fonu kurulur. Ayrıca gerek görülmesi hâlinde Varlık Fonu’na bağlı alt fonlar kurulabilir. Bu fonların kuruluşu, yapısı, işleyişi, yönetimi ve yapacağı işlemler Varlık Fonu İçtüzüğü ile Şirket esas sözleşmesi hükümleri dâhilinde belirlenir.
Şirket’in 26 Ağustos 2016 tarihi itibarı ile kurulduğu, 7 Kasım 2016 tarihinde resen tescil ve 15 Kasım 2016 tarih ve 9198 Sayılı Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi’nde ilan edildi. Şirket’in esas sözleşmesi de, 22 Aralık 2016 tarihinde tescil ve 28 Aralık 2016 tarih ve 9229 Sayılı Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi’nde ilan edildi
6741 Sayılı Kanun’un 2. maddesi uyarınca Şirket, stratejik yatırım planında belirtilen hedefler ile likidite, yatırım, risk ve getiri tercihlerini dikkate alarak, aşağıdaki faaliyetlerde bulunabilir:
- Yerli ve yabancı şirketlerin paylarının, Türkiye’de ve yurt dışında kurulan ihraççılara ait payların ve borçlanma araçlarının, kıymetli madenler ve emtiaya dayalı olarak ihraç edilen sermaye piyasası araçlarının, fon katılma paylarının, türev araçlarının, kira sertifikalarının, gayrimenkul sertifikalarının, özel tasarlanmış yabancı yatırım araçlarının ve diğer araçların alım satımı,
- Her türlü para piyasası işlemleri,
- Gayrimenkul ve gayrimenkule dayalı haklar ile her türlü gayri maddi hakların değerlendirilmesi,
- Her türlü proje geliştirme, projeye dayalı kaynak yaratma, dış proje kredisi sağlama ve diğer yöntemlerle kaynak temini işlemleri,
- Her türlü ticari ve finansal faaliyetlerinin ulusal ve uluslararası birincil ve ikincil piyasalarda gerçekleştirilmesi, Şirket tarafından ulusal yatırımlar ile uluslararası alanlarda diğer devletler ve/veya yabancı şirketlerce yapılacak yatırımlara iştirak edilmesi.
6741 Sayılı Kanun’un 2/7. maddesi uyarınca Şirket’in yönetim kurulu en az beş kişiden oluşur. Yönetim kurulu başkan ve üyeleri ile genel müdürü, Başbakan tarafından atanır. Yönetim kurulu başkan ve üyeleri ile genel müdürün ekonomi, finans, hukuk, maliye ve bankacılık alanlarından en az birinde beş yıldan az olmamak üzere tecrübe sahibi olmaları aranır.
Varlık Fonu’nun Kaynakları ve Varlık Fonu’na Devredilen Varlık ve Haklar
6741 Sayılı Kanun’un 4. maddesinde Varlık Fonu’nun kaynakları sayma suretiyle belirlenir ve bu kaynaklar dışında Varlık Fonu’na gerek iç ve gerekse dış piyasalardan finansman sağlanması olanağı tanınır. Varlık Fonu’nun kaynakları arasında, Özelleştirme Yüksek Kurulu tarafından özelleştirme kapsam ve programında bulunan ve Varlık Fonu’na devrine karar verilen kuruluş ve varlıklar ile Özelleştirme Fonu’ndan Türkiye Varlık Fonu’na aktarılmasına karar verilen nakit fazlası, kamu kurum ve kuruluşlarının tasarrufu altında bulunan ihtiyaç fazlası gelir, kaynak ve varlıklardan, Bakanlar Kurulu tarafından Varlık Fonu’na aktarılmasına veya Şirket tarafından yönetilmesine karar verilen gelirler gibi kaynaklar yer alır. Bu kapsamda, Bakanlar Kurulu Kararıyla Hazine’nin Türkiye Cumhuriyeti Ziraat Bankası Anonim Şirketi, Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı gibi belirli şirketlerdeki hisselerinin tamamı veya belirli bir kısmı, Eti Maden İşletmeleri Genel Müdürlüğü ve Çay İşletmeleri Genel Müdürlüğü kuruluşları ve üzerinde turizm tesislerinin de bulunduğu bazı taşınmazlar Varlık Fonu’na aktarıldı[3].
Finansman sağlanırken Türkiye Varlık Fonu portföyü üzerinde teminat, rehin, kefalet ve ipotek kurulabilir.
6741 Sayılı Kanun’un 5. maddesi uyarınca Varlık Fonu’na devredilen varlıklar ve haklar ile Şirket tarafından gerçekleştirilen faaliyetler sonucunda elde edilen tescile tabi olabilen diğer her türlü değer ilgili siciline veya kütüğüne “Varlık Fonu” adına tescil edilir. Varlık Fonu’nun bu tescil işlemleriyle sınırlı olarak tüzel kişiliği vardır. Bu nedenle Varlık Fonun tüzel kişiliği sınırlıdır.
Varlık Fonu’nun Denetimi
Şirket, Şirket tarafından kurulacak diğer şirketler, Varlık Fonu ve Varlık Fonu bünyesinde kurulacak alt fonlar, bağımsız denetime tabidir. İlaveten, bağımsız denetimden geçmiş yıllık mali tabloları ile faaliyetleri, Başbakan tarafından görevlendirilecek denetim elemanları tarafından bağımsız denetim standartları çerçevesinde denetlenir. Denetim sonucunda hazırlanacak rapor her yıl Haziran ayı sonuna kadar Bakanlar Kurulu’na sunulur.
Şirket, Şirket tarafından kurulacak diğer şirketler, Türkiye Varlık Fonu ve Türkiye Varlık Fonu bünyesinde kurulacak alt fonların bir önceki yıla ait mali tabloları ile faaliyetleri, her yıl Ekim ayında Türkiye Büyük Millet Meclisi Plan ve Bütçe Komisyonu tarafından hazırlanan denetim raporları üzerinden görüşülerek denetlenir.
Varlık Fonu’nun Malvarlığının Haczi ve Rehni
6741 Sayılı Kanun’un 7. maddesinde Varlık Fonu’nun malvarlığının haczi ve rehni düzenlenir. Buna göre, Türkiye Varlık Fonunun mal varlığı ile Şirket’e yönetilmek üzere devredilen varlık ve haklar, Şirket’in malvarlığından ayrıdır. Türkiye Varlık Fonu’nun malvarlığı, Türkiye Varlık Fonu hesabına olması şartıyla para ve sermaye piyasalarından finansman temin etmek dâhil Türkiye Varlık Fonu ve alt fonların yapmaya yetkili olduğu faaliyetlere ilişkin iş ve işlemler haricinde teminat gösterilemez ve rehnedilemez, başka bir amaçla tasarruf edilemez, kamu alacaklarının tahsili amacı da dâhil olmak üzere haczedilemez, üzerine ihtiyati tedbir konulamaz ve iflas masasına dâhil edilemez. Şirket’in üçüncü kişilere olan borçları ve yükümlülükleri ile Türkiye Varlık Fonunun aynı üçüncü kişilerden olan alacakları birbirlerine karşı mahsup edilemez.
Bu düzenleme ile, Varlık Fonu’nun malvarlığının güvence altına alındığı ve bu malvarlığının Şirket’in malvarlığından ayrı tutulduğu anlaşılır.
Varlık Fonu’na İlişkin Muafiyet ve İstisnalar
6741 Sayılı Kanun’un 8. maddesinde Şirket ve Varlık Fonu ile Şirket tarafından kurulacak şirketler ve alt fonlar için çeşitli muafiyet ve istisnalar tanımlanır. Bunlara örnek olarak ilgili Kanun’da belirtilen koşullarla, gelir vergisi, 29 Mayıs 1981 tarihli ve 17354 Sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 2464 Sayılı Belediye Gelirleri Kanunu uyarınca alınan bazı vergiler, ve kurulus¸ ve tescil is¸lemleri ile esas so¨zles¸mesinin tescil ve ilan is¸lemleri de da^hil olmak u¨zere Şirket’in faaliyeti kapsamında gerc¸ekles¸tirdiği is¸lemlerle ilgili damga vergisi verilebilir. İlaveten S¸irket, Varlık Fonu ve S¸irket tarafından kurulacak s¸irketler ve alt fonlar, KİT’ler de da^hil, sermayesinin yarısından fazlası kamuya ait olan veya o¨zel kanunla kurulan kamu kurum, kurulus¸ ve ortaklıklarına uygulanan mevzuat, uygulama ve kısıtlamalara tabi degˆildir.
Sonuç
Varlık Fonu’nun kurulması, temel olarak kamuya ait olan varlıkları ekonomiye kazandırmak ve büyük ölçekli yatırımlara finansman sağlamak amacını taşır. Hazine’ye ait olan önemli malvarlığı değerlerinin, yakın zamanda Varlık Fonu’na aktarıldığı görüldü. Varlık Fonu, fona aktarılan malvarlığının tesciliyle sınırlı olarak tüzel kişiliğe sahiptir. Varlık Fonu’nun malvarlığı, fonun yapmaya yetkili olduğu faaliyetlere ilişkin iş ve işlemler haricinde teminat gösterilememesi ile koruma altındadır. Varlık Fonu’nun denetimi için de, Hazine denetimi dışında özel bir denetim sistemi öngörülür.
[1] RG, 26 Ağustos 2016, S. 29813.
[2] RG, 9 Kasım 2016 , Ş. 29883 .
[3] 24 Ocak 2017 tarihli ve 2017/9756 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı; RG, 5 Şubat 2017, S. 29970 (Mükerrer).
Bu makalenin tüm hakları saklıdır. Kaynak gösterilmeksizin veya Erdem & Erdem’in yazılı izni alınmaksızın bu makale kullanılamaz, çoğaltılamaz, kopyalanamaz, yayımlanamaz, dağıtılamaz veya başka bir suretle yayılamaz. Kaynak gösterilmeksizin veya Erdem & Erdem’in yazılı izni alınmaksızın oluşturulan içerikler takip edilmekte olup, hak ihlalinin tespiti halinde yasal yollara başvurulacaktır.
Diğer İçerikler
İçtihatları Birleştirme Büyük Genel Kurulu (“İBBGK”) 2021/5 E. 2023/2 K. sayılı 28.04.2023 tarihli İçtihatları Birleştirme Büyük Genel Kurulu Kararı’yla (“Karar”) hukuk davalarında hükümde kanun yolu süresinin hatalı olarak uzun gösterilmesi halinde, hatalı gösterilen süre içerisinde yapılan kanun yolu başvurusunun...
Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Macaristan Hükümeti Arasında 06/04/2023 Tarihinde İmzalanan Spor Alanında İşbirliği Anlaşmasının Onaylanması Hakkında 14.09.2023 tarihli ve 7611 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı 15.09.2023 tarihli ve 32310 sayılı Resmî Gazete’de yayımlandı...
Miras hukukumuzun temeli sayılabilecek olan tereke kavramı, bir kimsenin ölümü sonrasında kendisine ait olan mal, hak ve borçlarının tamamını işaret eden bir kavramdır. Tarih içerisinde insanoğlu kimi zaman dini inanışları gereği geride kalan ve değer atfettiği eşyaları ile gömülürken zaman ilerledikçe terekenin...
Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Cezayir Demokratik Halk Cumhuriyeti Hükümeti Arasında Madencilik Alanında İşbirliğine İlişkin Mutabakat Zaptının Onaylanması Hakkında 21.07.2023 tarihli ve 7393 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı 22.07.2023 tarihli ve 32256 sayılı Resmî Gazete’de yayımlandı...
Türkiye Cumhuriyeti Hazine ve Maliye Bakanlığı, Türkiye Kalkınma ve Yatırım Bankası A.Ş. (TKYB) ve Alman Kalkınma Bankası (KfW) Arasında 06.04.2023 Tarihinde İmzalanan Hibe Anlaşması 04.07.2023 tarihli ve 32238 sayılı Resmi Gazete’de yayımlandı...
Miras sözleşmeleri miras bırakanın mirasçısı ya da üçüncü kişiyle gerçekleştirdiği ölüme bağlı tasarruf içeren sözleşmelerdir. Ölüme bağlı tasarruf, miras bırakanın ölümünden sonra hüküm doğurmasını istediği emirlerini içeren bir hukuki işlemdir. Ölüme bağlı tasarruf kavramı iki anlamda kullanılır; maddi...
2023 Yılı Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Hükümeti Arasında İktisadi ve Mali İşbirliği Anlaşmasının Onaylanması Hakkında 06.06.2023 tarihli ve 7302 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı 07.06.2023 tarihli ve 32214 sayılı Resmi Gazete’de yayımlandı...
28 Nisan 2023 tarihli Resmî Gazete’de yayımlanan Anayasa Mahkemesi’nin (“AYM”) 22.02.2023 tarihli, E.: 2022/155-K.: 2023/38 sayılı kararı (“Karar”) ile 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun (“TMK”) kadının evlendiğinde eşinin soyadını almasını zorunlu kılan 187. maddesinin birinci cümlesi kaldırıldı. Bu çalışmada...
Türkiye Cumhuriyeti Milli Eğitim Bakanlığı ile Alman Kalkınma Bankası (KfW) Arasındaki Temiz Enerji ve Enerji Verimliliği Önlemleri Projesine Dair 19/3/2018 tarihli Finansman Anlaşması Hakkında Ayrı Anlaşmaya İlişkin Ekli Tadilat Mektubunun Onaylanması Hakkında Karar (Karar Sayısı: 7158) 25 Nisan 2023...
Kuzey Atlantik Antlaşması’na Finlandiya Cumhuriyeti’nin Katılımına İlişkin Protokolün Onaylanması Hakkında 01.04.2023 tarihli ve 7025 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı 02.04.2023 tarihli ve 32151 sayılı Resmi Gazete’de yayımlandı...
Türkiye Cumhuriyeti ve Avrupa Birliği Arasında Türkiye Cumhuriyeti’nin Gümrük Alanında İşbirliğine İlişkin Birlik Programı olan ‘Gümrükler’e Katılımı Konusunda Anlaşmanın 1 Ocak 2021 Tarihinden Geçerli Olmak Üzere Onaylanması Hakkında 08.03.2023 tarihli ve 6913 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı 09.03.2023 tarihli...
5520 Sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun Geçici 14’üncü Maddesinin Dördüncü Fıkrasında Yer Alan İstisnanın, Kurumların 31.12.2022 tarihli Bilançolarında Yer Alan Yabancı Paralar İtibarıyla da Uygulanması Hakkında 25.01.2023 tarihli ve 6728 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı 26.01.2023 tarihli ve 32085 sayılı Resmi...
Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Hükümeti Arasında Geçitkale Hava Meydanı Enerji Nakil Hatlarının Deplase Edilmesine İlişkin Protokolün Onaylanması Hakkında Karar (Karar Sayısı: 6647) 06 Ocak 2023 tarihli ve 32065 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi...
Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Hükümeti Arasında 14 Nisan 2022 Tarihinde İmzalanan İktisadi ve Mali İş birliği Anlaşması- Ek Anlaşma’nın Onaylanması Hakkında 23.11.2022 tarihli ve 6416 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı 24.11.2022 tarihli ve 32023 sayılı Resmi Gazete ’de yayımlandı...
Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Nijerya Federal Cumhuriyeti Hükümeti Arasında Enerji Alanında İşbirliğine İlişkin Mutabakat Zaptının Onaylanması Hakkında 19.10.2022 tarihli ve 6238 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı 20.10.2022 tarihli ve 31989 sayılı Resmî Gazete’de yayımlandı...
Katılım Öncesi Yardım Aracı (IPA II) Kapsamında Akdedilen 2015 Yılı Türkiye İçin Yıllık Eylem Programına Ait Finansman Anlaşmasında Değişiklik Yapılmasına İlişkin Olarak Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Avrupa Komisyonu Arasında 12.08.2022 ve 31.08.2022 tarihli Mektupların Teatisi Yoluyla İmzalanan...
Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Teşkilatı Arasında OECD Ankara Çok Taraflı Vergi Merkezi’nde Çok Taraflı Vergi Programının Uygulanması Hakkında Mutabakat Muhtırasının 1 Ocak 2022 Tarihinden Geçerli Olmak Üzere Onaylanması Hakkında 15.09.2022 tarihli ve...
Sosyal medyanın modern bir kitle iletişim aracına dönüşmesi ile birlikte, reklamcılık ve pazarlama kavramları da yeni bir boyut kazanmıştır. Sosyal medya üzerinden takipçi kitlelerini "etkileyerek" çeşitli ürün ve hizmetleri tanıtan influencer'lar (diğer bir deyişle, sosyal medya etkileyicileri), yeni nesil reklam...
6183 Sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunun 51 inci Maddesinin Birinci Fıkrasında Yer Alan Gecikme Zammı Oranının, Her Ay İçin Ayrı Ayrı Uygulanmak Üzere %2,5 Olarak Belirlenmesi Hakkındaki 20.07.2022 tarihli ve 5801 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı 21.07.2022 tarihli ve...
Avrupa Birliği Sığınmacı Mali İmkânı İkinci Dönemi (FRIT-II) Kapsamında İşgücü Piyasasına Geçişin Desteklenmesi Projesi’ne İlişkin Olarak Türkiye Cumhuriyeti Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ile Uluslararası İmar ve Kalkınma Bankası Arasında...
2022 Yılı Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Hükümeti Arasında İktisadi ve Mali İşbirliği Anlaşmasının Onaylanması Hakkında 23.05.2022 tarihli ve 5596 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı 24.05.2022 tarihli ve 31845 sayılı Resmî Gazete’de yayımlandı...
Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Fildişi Sahili Cumhuriyeti Hükümeti Arasında Yatırımların Karşılıklı Teşviki ve Korunmasına İlişkin Anlaşmanın Onaylanması Hakkında 23.04.2022 tarihli ve 5520 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı 24.04.2022 tarihli ve 31819 sayılı Resmî Gazete’de yayımlandı...
Anayasa Mahkemesi 29.09.2021 tarihli ve 2018/357 başvuru numaralı kararında (“Karar”) yaptığı inceleme sonucunda, başvurucunun toplu konut yapımı amacıyla kamulaştırılan taşınmazlarının kamulaştırma amacına uygun olarak kullanılmaması...
4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun (“TMK”) 101. maddesinde tanımlandığı üzere, vakıflar; gerçek veya tüzel kişilerin yeterli mal ve hakları belirli ve sürekli bir amaca özgülemeleriyle oluşan tüzel kişiliğe sahip mal topluluklarıdır. Vakıflar “ideal amaçlı” tüzel kişilerdir. Bir başka deyişle, vakıflar kazanç paylaşma amacı...