Sosyal Ağ Sağlayıcıları Hakkında Son Gelişmeler
Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurulu (“BTK”) 28.03.2023 tarihli ve 2023/DK-İD/119 sayılı kararı ile Sosyal Ağ Sağlayıcı Usul ve Esasları’nı (“Usul ve Esaslar”) kabul etti. Anılan karar, 01.04.2023 tarihli Resmî Gazete’de yayımlandı ve yayımı tarihinde yürürlüğe girdi. 5651 sayılı İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanun (“İnternet Yayınları Kanunu”) Ek Madde 4 uyarınca kabul edilen Usul ve Esaslar, Ekim 2022’de İnternet Yayınları Kanunu’nda yapılan değişiklikleri esas alarak sosyal ağ sağlayıcılarının yükümlülüklerini açıklığa kavuşturmayı hedefler. Bu Hukuk Postası makalesi ile Usul ve Esaslar kapsamda düzenlenen ve öne çıkan hükümler incelenir.
Yeni Usul ve Esaslar Neler Getiriyor?
Temsilci Belirleme ve Temsilci Bakımından Aranan Şartlar
Usul ve Esaslar, İnternet Yayınları Kanunu ile düzenlenen sosyal ağ sağlayıcılarının temsilci belirleme yükümlülüğüne ilişkin düzenlemeyi tekrar eder ve Türkiye’den günlük erişimi bir milyondan fazla olan yurt dışı kaynaklı sosyal ağ sağlayıcılarını en az bir gerçek veya tüzel kişiyi Türkiye’de temsilci olarak belirlemekle yükümlü kılar. Temsilcinin gerçek kişi olması hâlinde Türkiye’de mukim ve Türk vatandaşı olması; tüzel kişi olması hâlinde Türkiye’de kurulmuş ve Türk mevzuatına göre tüzel kişilik kazanmış olmasını düzenler. Diğer taraftan tüzel kişi temsilcilerin sermaye şirketi olması gerektiği düzenlenir ve kurulacak sermaye şirketi bakımından aranan şartlar sıralanır. Buna göre, sosyal ağ sağlayıcının unvanının ayırt edici ibaresi ile şirketin kurulduğu ili de içeren ticaret unvanına sahip olması, payların tamamının sosyal ağ sağlayıcıya ait olması, esas sözleşmesinde sosyal ağ sağlayıcının bünyesinde ve sosyal ağ sağlayıcıya bağlı olduğunun belirtilmesi, esas sermaye tutarının en az yüz milyon Türk Lirası olması ve son olarak şirket sözleşmesinde, sosyal ağ sağlayıcı tarafından teknik, idari, hukuki ve mali yönden tam yetkili ve sorumlu kılındığının açıkça belirtilmesi aranır.
Sosyal ağ sağlayıcı, temsilcinin Türkiye’deki tebligat adresine ve e- posta adresine, varsa KEP adresine, internet sitesinde yer verir; kimlik, unvan ve iletişim bilgilerini ise Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu’na (“Kurum”) bildirir. Temsilcinin gerçek kişi veya tüzel kişi olması halinde Kurum’a gönderilecek belgeler ayrı ayrı düzenlenir.
Temsilci Görevleri
Atanan temsilci; Kurum, Erişim Sağlayıcıları Birliği, adli veya idari makamlarca gönderilecek tebligat, bildirim veya taleplerin gereğinin yerine getirilmesini, kişilerce yapılacak başvuruların cevaplandırılmasını, raporlama yükümlülüğünün yerine getirilmesini, sosyal ağ sağlayıcının içerik veya yer sağlayıcı olmasından doğan sorumluluk ve yükümlülüklerinin yerine getirilmesini ve anılan kanundan doğan diğer yükümlülüklerin yerine getirilmesini temin eder.
Başvurular ve Raporlama
Türkiye’den günlük erişimi bir milyondan fazla olan sosyal ağ sağlayıcı, kişiler tarafından yapılan ve İnternet Yayınları Kanunu m. 9 ve 9/A kapsamındaki içeriklere ilişkin başvurulara cevap vermekle yükümlüdür. Başvurular için Türkçe dil seçeneği sunulur ve en geç kırk sekiz saat içinde olumlu ya da gerekçesiyle birlikte olumsuz cevap verilir.
Türkiye’den günlük erişimi bir milyondan fazla olan sosyal ağ sağlayıcı, kendisine bildirilen içeriğin çıkarılması ve erişimin engellenmesi kararlarının uygulanması ile yapılan başvurulara ilişkin bilgileri içeren Türkçe raporu altı aylık dönemlerle Kurum’a sunar. Raporda yer verilmesi gereken konular ise, Madde 10/3 ile detaylandırılır.
Reklam Kütüphanesi
Türkiye’den günlük erişimi bir milyondan fazla olan sosyal ağ sağlayıcılar, reklam kütüphanesi oluşturmakla yükümlüdür. Reklam kütüphanesi içeriği ise, Usul ve Esaslar ile düzenlenir: reklamın içeriği, reklamın türü, reklam veren, reklamın yayında kaldığı dönem, reklamın hedef kitlesi ve hedef kitlesinin belirlenmesinde kullanılan parametreler, reklamın ulaştığı kişi veya grup sayısı yer alır. Reklam kütüphanesine de sosyal ağ sağlayıcının internet sitesinde yer verilir.
Adli Mercilere Bildirim
Türk Ceza Kanunu kapsamında düzenlenen çocukların cinsel istismarı, halkı yanıltıcı bilgiyi alenen yayma, devletin birliğini ve ülke bütünlüğünü bozma, anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine karşı suçlar ile devlet sırlarına karşı suçlar ve casusluk suçlarına ilişkin yürütülen soruşturma veya kovuşturma aşamasında ilgili mercilerce talep edilmesi üzerine, sıralanan suçlara konu internet içeriklerini oluşturan veya yayanlara ulaşmak için gerekli bilgiler ilgili sosyal ağ sağlayıcı tarafından adli mercilere verilir. Söz konusu düzenleme, İnternet Yayınları Kanunu’nda yapılan değişiklik ile eklenen adli mercilere bildirim yükümlülüğünü tekrar eder.
Verilerin Türkiye’de barındırılması
İnternet Yayınları Kanunu, Türkiye’den günlük erişimi bir milyondan fazla olan sosyal ağ sağlayıcılarının Türkiye’deki kullanıcılarına ait verileri Türkiye’de barındırmak üzere gerekli tedbirleri almasını düzenler. Usul ve Esaslar ile bu yükümlülük tekrar edilirken, temel kullanıcı bilgileri ile Kurum tarafından bildirilebilecek hususlara ilişkin verilerin Türkiye’de barındırılması yönünde gerekli tedbirlerin öncelikli olduğu ifade edilir.
Çocuklara Özgü Ayrıştırılmış Hizmet Sunulması ve Kullanıcı Haklarının Korunması
İnternet Yayınları Kanunu’nda yapılan değişiklik ile çocuklara özgü ayrıştırılmış hizmet sunmak üzere gerekli tedbirlerin alınması öngörülür. Ayrıca çocuk olduğu anlaşılabilen kullanıcılara sunulan içerik, reklam ve diğer hizmetler bakımından (i) çocuğun yaşının ve (ii) üstün yararının gözetilmesi, (iii) çocuğun fiziksel, psikolojik ve duygusal gelişiminin korunması, (iv) çocuğa yönelik cinsel istismar ve ticari sömürü risklerinin önlenmesi, (v) çocuğa ait kişisel verilerin korunması, (vi) yüksek düzeyde gizlilik ayarları ile asgari düzeyde veri işlenmesinin sağlanması, (vii) sözleşme, kullanıcı ayarları ve veri politikaları gibi hususların çocuğun anlayabileceği şekilde sunulması gerektiği ifade edilir.
Diğer yandan İnternet Yayınları Kanunu’ndaki değişiklikler kapsamında sosyal ağ sağlayıcıları, kullanıcılarına eşit ve tarafsız davranmakla ve kullanıcılarına önerdiği içeriklere ilişkin tercihleri güncelleme ve kişisel verilerinin kullanılmasını sınırlandırma seçeneği sunma konusunda gerekli tedbirleri almakla yükümlü kılınır. Bu düzenlemeler, Usul ve Esaslar ile tekrarlanırken; kullanıcıların haklarının korunmasına ilişkin olarak aşağıdaki tedbirlere de yer verilir:
- Türkiye’den erişen kullanıcıları doğrudan veya dolaylı şekilde etkileyen kullanıcı hesaplarına ilişkin önemli güvenlik ihlâllerinin tespitinden itibaren en geç yetmiş iki saat içerisinde bu durum hakkında Kurum’un ve kullanıcıların açık ve anlaşılır şekilde Türkçe bilgilendirilmesi,
- Sunulan hizmetlerde kullanıcı haklarına etki eden güncellemelere kullanıcıların kolayca ulaşabilmesinin sağlanması,
- Kullanıcılara öneriler sunarken hangi parametrelerin kullanıldığına ilişkin açık, anlaşılır ve kolaylıkla ulaşılabilir bilgiye internet sitesinde yer verilmesi,
- Ele geçirilen veya başkasını taklit eden hesaplara yönelik Türkçe, açık, anlaşılır ve kolaylıkla ulaşılabilir bir başvuru mekanizması kurulup; başvuruların makul sürede sonuçlandırılması,
- Kurum tarafından yapılacak kullanıcı haklarına ilişkin diğer düzenlemelere de uyulması.
Yaptırımlar
Yeni Usul ve Esaslar kapsamındaki yükümlülüklerin ihlali halinde uygulanacak idari para cezası tutarları da düzenlenir. Bazı yükümlülüklerin ihlali halinde ise, Türkiye’deki vergi mükellefleri tarafından sosyal ağ sağlayıcıya reklam verilmesinin yasaklanması ve sosyal ağ bant genişliğinin daraltılması yaptırımı öngörülür.
Sonuç
Ekim 2022’de İnternet Yayınları Kanunu’nda kapsamlı değişiklikler yapılmış ve sosyal ağ sağlayıcılarına önemli yeni yükümlülükler getirilmişti. Yeni Usul ve Esaslar ise, İnternet Yayınları Kanunu ile getirilen yükümlülükleri detaylandırarak açıklığa kavuşturmaktadır. Bu açıdan yeni Usul ve Esaslar, sosyal ağ sağlayıcılarının faaliyetleri sırasında gözetmesi gereken ve önemli ipuçları içeren bir kılavuz niteliğindedir.
Bu makalenin tüm hakları saklıdır. Kaynak gösterilmeksizin veya Erdem & Erdem’in yazılı izni alınmaksızın bu makale kullanılamaz, çoğaltılamaz, kopyalanamaz, yayımlanamaz, dağıtılamaz veya başka bir suretle yayılamaz. Kaynak gösterilmeksizin veya Erdem & Erdem’in yazılı izni alınmaksızın oluşturulan içerikler takip edilmekte olup, hak ihlalinin tespiti halinde yasal yollara başvurulacaktır.
Diğer İçerikler
Yapay Zekâ Çerçeve Sözleşmesi (Çerçeve Sözleşme), Avrupa Konseyi tarafından önerilen ve yakın zamanda imzaya açılan uluslararası bir anlaşmadır . Anılan sözleşme, yapay zekâ sistemlerinin tüm yaşam döngüsünü düzenleyen ilk uluslararası sözleşmedir. Çerçeve Sözleşme, yapay zekâ sistemlerinin insan hakları...
"Brüksel Etkisi", Avrupa Birliği ("AB") düzenlemelerinin küresel olarak standartları etkilemesi veya belirlemesi olgusunu ifade etmektedir. Nitekim AB önemli bir pazar niteliğinde olduğundan, küresel düzeyde faaliyet gösteren şirketler genellikle birden fazla, farklı yerel yasalara uymak yerine tüm faaliyetlerinde AB...
Anayasa Mahkemesi (“AYM”), 10 Ocak 2024 tarihli ve 32425 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 11.10.2023 tarihli ve 2020/76 E., 2023/172 K. sayılı kararı ile (“Karar”) 7253 sayılı İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanun’da...
Tüm zamanların ilk “Yapay Zekâ Yasası” olarak nitelendirilen ve özellikle ChatGPT, Bard ve Midjourney gibi araçları doğrudan etkileyen kural ve düzenlemeler içeren yasa Avrupa Parlamentosu tarafından 14 Haziran 2023 tarihinde gerçekleşen nihai oylamada oyçokluğuyla kabul edildi. Böylece Avrupa Parlamentosu...
ChatGPT, OpenAI tarafından geliştirilen büyük dil modelidir. İnsan diline yakın seviyede metin üretmek için derin öğrenme teknikleri ve yapay sinir ağlarına dayanan bir yapay zeka sistemidir. Uzun metinler hazırlayıp sohbet havasında sorulan soruları cevaplayabilen ChatGPT kimi hallerde verdiği cevaplardaki...