248 / 489
Hukuki Niteliği
Culpa in contrahendo
sorumluluğunun hukuki niteliği doktrinde
tartışmalıdır.
Culpa in contrahendo
sorumluluğunun sözleşmeye aykırılık kuru-
muna dayandığını savunan görüşe göre sözleşme ilişkisinin kendisi
sözleşme öncesi safhayı da kapsar. Bu nedenle, sözleşme öncesi safha-
da gerçekleşen ve ilgili tarafın sorumluluğunu doğuran her durum söz-
leşmeye aykırılık teşkil eder
1
.
Buna karşılık,
culpa in contrahendo
sorumluluğunun haksız fiil
sorumluluğuna dayandığı şeklinde diğer bir görüş de mevcuttur
2
. Bu
görüş uyarınca, sözleşme öncesi aşamada akdi ilişki henüz kurulmuş
değildir. Dolayısıyla, bu safhada bir tarafın kusuruyla diğerine zarar
vermesi ancak haksız fiil hükümlerine tabi olabilir. Bu durumda hak-
sız fiile ilişkin esaslar bu sorumluluğa da uygulanacaktır.
Yukarıdakilerden farklı olarak, bir diğer görüş,
culpa in contrahen-
do
sorumluluğunun
sui-generis
bir sorumluluk türü olduğunu savu-
nur
3
. İsviçre Federal Mahkemesi kararlarında bu görüş desteklenir. İl-
gili görüş uyarınca, sorumluluğun temelinde sözleşme ilişkisi kurmak
amacıyla görüşmelere başlayan tarafların karşılıklı olarak yarattıkları
güven ilişkisine, dürüstlük kuralına ve özen yükümlülüğüne aykırı
davranmaları gösterilir.
Culpa in Contrahendo
Sorumluluğunun Şartları
Culpa in contrahendo
sorumluluğunun ortaya çıkması için önce-
likle taraflar arasında sözleşme öncesi bir hukuki ilişkinin kurulmuş
olması gerekir. Zira sözleşme yapma amacıyla görüşmeye başlayan ta-
raflar, karşılıklı olarak uyandırdıkları güvene uygun, özenli ve dürüst
232
HUKUK POSTASI 2014
1
Eren,
sözleşme görüşmelerinden doğan zarardan sorumluluğun niteliği itibari ile sözleşme
sorumluluğu veya sözleşme sorumluluğu benzeri bir sorumluluk olduğu görüşündedir.
Eren,
Fikret:
Borçlar Hukuku Genel Hükümler
, 14.Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara, 2012.
2
Bkz
. Kılıçoğlu, Ahmet M.,
Borçlar Hukuku Genel Hükümler,
Turhan Kitabevi, Ankara, 2006,
s. 60;
Uygur, Turgut,
Açıklamalı – İçtihatlı Borçlar Kanunu,Sorumluluk ve Tazminat Hukuku,
Seçkin, Ankara, 2003, s. 234.
3
Gezder,
culpa in contrahendo
sorumluluğuna ilişkin bir yasa boşluğu bulunduğunu belirtmek-
tedir. Yazara göre, bu sorumluluğa haksız fiil hükümlerinin uygulanması sözleşme görüşme iliş-
kisini kapsamamakta, sözleşmeye aykırılık hükümlerinin uygulanması ise tarafların henüz bağ-
lanma iradesi mevcut olmadığı için başarısız olmaktadır. Ortada
sui-generis
bir sorumluluk bu-
lunmaktadır.
Gezder, Ümit:
Culpa in Contrahendo Sorumluluğu,
1.Baskı, Beta, İstanbul, 2009.