43 / 449
HUKUK POSTASI 2013
28
183. maddeleri, söz konusu işlemin niteliğine göre hakların korunmasına
ilişkin temel esasları düzenler. Kural olarak ortaklar, mevcut haklarını,
birleşen, bölünen veya tür değiştiren yeni şirket yapısına uyarlanmış ola-
rak aynen devam ettirmelidir.
TTK m. 191’de düzenlenen dava ile ortakların haklarının gereğince
korunup korunmadığı, TTK’nın hakların korunmasına ilişkin hükümlerin
doğru uygulanıp uygulanmadığı incelenir.
Davanın Tarafları, Konusu ve Yetkili Mahkeme
Haklarının ihlal edildiğini ileri süren her ortak bu davayı açabilir.
Kanun bu hakkı yalnızca birleşmede devrolunan veya bölünmede bölü-
nen şirketin ortaklarına tanımamıştır. Gerek devrolunan veya bölünen,
gerekse devralan şirketin ortaklarının bu davayı açabileceği savunulur.
Bu dava ile ortak olmayı sürdürme hakkının ihlal edildiği, şirket pay veya
haklarının uygun bir şekilde tanınmadığı veya belirlenen ayrılma akçesi-
nin uygun olmadığı ileri sürülebilir.
Bu davanın davalısı, yeniden yapılandırma işlemine göre farklılık
gösterir. Birleşme işleminde devralan veya yeni kurulan şirket davalıdır.
Dava, kısmi bölünme işleminde ortağa tahsis edilen malvarlığını edinen
şirkete, tam bölünmede yeni şirkete veya şirketlere karşı açılır. Tür değiş-
tirmede davalı yeni türe dönüşen şirkettir.
TTK m. 191, davacının denkleştirme akçesi talep edebileceğini dü-
zenler. Bu maddede geçen denkleştirme akçesi, birleşme işleminde TTK
m. 141/2 uyarınca ortaklara ödenecek denkleştirme akçesi ile karıştırıl-
mamalıdır. Birleşme işleminde değişim oranı belirlenirken küsuratları gi-
dermek amacıyla, ortağın payının gerçek değerinin onda birini aşmaması
şartıyla denkleştirme akçesi ödenebilir. TTK m. 191 ile talep edilecek
denkleştirme akçesi ise ortağa tanınan pay, hak veya ayrılma akçesinin
uygun olmaması sebebiyle talep edilen bir denkleştirmedir.
Davada görevli ve yetkili mahkeme, ilgili yeniden yapılandırma iş-
lemine katılan şirketlerden birinin merkezinin bulunduğu asliye ticaret
mahkemesidir.