35 / 449
HUKUK POSTASI 2013
20
ğince veya başka bir yolla hâkimiyeti altında tutması hallerinde ilk
şirket hakim, ikinci şirket ise bağlı şirket olur.
Hakimiyetin bir veya birkaç bağlı şirket aracılığıyla kurulması duru-
mu da dolaylı hâkimiyet olarak düzenlenir.
TTK 195 bu durumların yanında aksi ispatlanması mümkün olan bir
karine de getirir. Buna göre, bir ticaret şirketinin başka bir ticaret şirketi-
nin paylarının çoğunluğuna veya onu yönetebilecek kararları alabilecek
miktarda paylarına sahip bulunması, birinci şirketin hâkimiyetinin var-
lığını gösterir. Şirketi yönetebilecek kararların ne olduğu konusunda bir
düzenleme yoktur ve doktrin ve uygulamaya bırakılır.
Şirketler Topluluğu
Şirketler topluluğu, bir ticaret şirketi ile buna doğrudan veya dolaylı
olarak bağlı bulunan en az iki ticaret şirketinden meydana gelir. TTK 195
düzenlemesinde şirketler topluluğundan bahsedebilmek için bir hâkim
şirket ve bir bağlı şirketin varlığının yeterli olup olmadığı konusunda
açıklık bulunmuyordu. TSY ile bu konu açıkça düzenlenerek, bir şirket-
ler topluluğunun bir ticaret şirketi ile buna doğrudan veya dolaylı olarak
bağlı bulunan en az iki ticaret şirketinden meydana geleceği belirtildi.
Belirtilmedir ki TTK 195 ve TSY 107 uyarınca ticaret şirketi olma-
yan bir teşebbüse, doğrudan veya dolaylı olarak bağlı birden fazla ticaret
şirketinin bulunması durumunda da şirketler topluluğu meydana gelir ve
teşebbüs topluluğun hâkimi olur.
Bildirim ve Tescil Yükümlülüğü
TTK, bağlı şirketin hâkim şirket karşısında bağımsızlığının korun-
ması için bazı yükümlülükler getirir. Bunlardan biri pay devirlerinde bil-
dirim ve tescil yükümlülüklerinin düzenlendiği 198. maddedir.
TTK 198’e göre, bir sermaye şirketinin sermayesindeki pay oranla-
rının, doğrudan veya dolaylı olarak yüzde beş, on, yirmi, yirmi beş, otuz
üç, elli, altmış yedi ve yüzde yüz eşiklerini aşması veya bunların altına
düşmesi sonucunu yaratan pay devirleri, payı iktisap edilen şirkete ve
diğer yetkili makamlara bildirilir.