315 / 449
HUKUK POSTASI 2013
300
Yasaklar ve Özel Hükümler
Türk Petrol Kanunu m. 22/12 uyarınca, petrol hakkı sahipleri, 1 Ocak
1980 tarihinden sonra keşfettikleri petrol sahalarında ürettikleri ham pet-
rol ve doğal gazın tamamı üzerinden, kara sahalarında yüzde 35’ini ve
deniz sahalarında yüzde 45’ini ham veya mahsul olarak ihraç etmek hak-
kına sahiptirler. Geri kalan kısım ile 1 Ocak 1980 tarihinden önce bulun-
muş sahalardan üretilen ham petrol ve doğal gazın tamamı ve bunlardan
elde edilen petrol mahsullerinin ülke ihtiyacına ayrılacağı düzenlenir. Ba-
kanlar Kurulu, bu oranları yeniden belirleme ve uygulamaya ilişkin usul
ve esasları düzenleme konusunda yetkilidir.
Teşvikler
Türk Petrol Kanunu m. 26 uyarınca, petrol hakkı sahipleri tarafından
gerçekleştirilecek yatırımlara verilecek teşvikler Bakanlar Kurulu tara-
fından belirlenir. Bu hüküm, 6326 sayılı Petrol Kanunu’nda yer almayan
yeni bir hükümdür. Böylece, petrol hakkı sahiplerine diğer yaptıkları tüm
yatırımlardaki teşviklerden faydalanma hakkı verilmiştir.
Sonuç
Türk Petrol Kanunu ile milli menfaat ifadesi kanunun amaç ve kap-
sam maddesinde korundu. 6326 sayılı Petrol Kanunu’nda yer alan petrol
ile ilgili izin, arama ve işletme ruhsatnamesi alma hakkının devlet adı-
na TPAO’ya ait olacağı yönündeki düzenlemenin kaldırılarak ilgili alana
özel şirketlerin girmesinin önü açıldı. Arama ruhsatının verilebileceği
süre konusunda yeni düzenlemeler getirildi. Ruhsatname sürelerinin uza-
tılması sırasında yatırım planı sunma zorunluluğu ile yatırım yapılmadan
ruhsat sürelerinin uzatılmasının önüne geçildi. İşletme hakkı sona eren
sahaların müzayedeye çıkmadan önce ilgili konunun TPAO’ya sorulma
zorunluluğu getirildi, böylece TPAO’ya bir öncelik tanındı. Yüzde kırk
olarak belirlenmesi tartışma konusu olan gelir vergileri kesintisi oranı,
yüzde elli beş olarak korundu. Tüm bu düzenlemelerle, ilgili alanda ara-
ma ve üretim faaliyetlerinin düşük maliyetle teşviki, işlemlerde sadeleş-
me ve rekabet ortamı sağlanması amaçlandı.