312 / 449
ENERJİ HUKUKU
297
de bulunan özel hukuk tüzel kişilerine izin, arama ruhsatnamesi ve işlet-
me ruhsatnamesi verilebileceğini düzenlerdi. Söz konusu tüzel kişilere,
ülke ekonomisine yararlı olması halinde, Bakanlar Kurulu tarafından bel-
ge verilebilirdi. Bir başka ifadeyle, özel sektör şirketleri TPAO’dan fark-
lı olarak ancak Bakanlar Kurulu kararıyla ruhsat alabilirdi. Türk Petrol
Kanunu’nda ise, Bakanlar Kurulu’nun onayı koşulu kaldırılır.
Türk Petrol Kanunu m. 18 uyarınca, hak talep eden kişiler, Türkiye’de
adres göstermek zorundadır. Adres göstermeyenlere araştırma izni, ara-
ma ve işletme ruhsatı verilmez.
Türk Petrol Kanunu m. 19 kayıtlara ilişkin düzenleme içerir: Petrol
hakkı sahibi tarafından petrol işlemi ile ilgili her türlü kayıt, hesap, bilgi,
belge ve numunelerin Petrol İşleri Genel Müdürlüğü’ne verilmesi zorun-
ludur.
Arama Ruhsatı
Türk Petrol Kanunu m. 6/5 uyarınca, arama ruhsatı süresi karalarda
beş, denizlerde ise sekiz yıl olarak düzenlenir. Ruhsat süresi, ruhsat sa-
hibinin en az bir sondaj yapılmasını da içeren iş ve yatırım programı ile
buna karşılık gelen yüzde iki teminatı vermesi şartıyla, karalarda iki ve
denizlerde üç yıla kadar uzatılabilir. Ayrıca, birinci uzatım süresi içinde
sondaj programını yerine getirmiş bir petrol hakkı sahibinin arama ruh-
satının süresi, yeni bir sondaj ve yatırım programı ile buna karşılık gelen
yüzde 2 teminatı vermesi hâlinde karalarda iki, denizlerde üç yıla kadar
yeniden uzatılabilir.
Arama ruhsatının süresi, ilk yürürlük tarihinden itibaren yapılan
uzatmalar dâhil, karalarda dokuz, karasuları içi denizlerde on dört yıldan
fazla olamaz. Ancak arama ruhsatının süresi sonunda petrol keşfi yapılan
alanlarda bu petrol keşfinin ticari değerlendirmelerinin yapılabilmesi için
iki yıla kadar ilave süre verilebilir.
6326 sayılı Petrol Kanunu’nda arama ruhsatnamesi süresi dört yıl
olarak düzenlenirdi. İlgili kanun hükümlerine uygun olarak ve iyiniyetle
arama faaliyetlerine devam edilmesi durumunda, bölgedeki arama ruhsat-
nameleri süresi iki yılı aşmamak üzere uzatılabilirdi. İkinci yılın sonunda
arayıcının çalışmaları keşif ihtimalini doğuracak durumda ise uygun bir