196 / 476
HMK m. 407, HMK’nın tahkime ilişkin hükümlerinin uygulama
alanını düzenler. HMK’nın tahkime ilişkin hükümleri, MTK’nın tanım-
ladığı anlamda yabancılık unsuru içermeyen ve tahkim yerinin Türkiye
olarak belirlendiği uyuşmazlıklar hakkında uygulanır. Ayrıca tahkim,
sadece tarafların iradesine bağlı olan uyuşmazlıklar hakkında geçerlidir.
HMK m. 408 uyarınca, taşınmaz mallar üzerindeki ayni haklardan ve-
ya iki tarafın iradelerine tabi olmayan işlerden kaynaklanan uyuşmaz-
lıklar tahkime elverişli değildir. Gerçekten de; boşanma, miras, iflas ve
iş hukukuna ilişkin uyuşmazlıklar tahkim yoluyla çözülemez.
HMK m. 410, tahkim yargılamasında mahkeme tarafından yapıla-
cağı belirtilen işlerde görevli ve yetkili mahkemenin tahkim yerindeki
bölge adliye mahkemesi olduğunu belirtir. HMK Geçici Madde 3/3
uyarınca, bölge adliye mahkemelerinin göreve başlamasına kadar
HUMK’un HMK’ya aykırı olmayan maddeleri uygulanır. MTK’da ise,
bu mahkemenin asliye hukuk mahkemesi olduğu düzenlenir. Bu fark-
lılığın haklı bir gerekçesi yoktur. Bu nedenle, öğretide tıpkı MTK’da-
ki gibi asliye hukuk mahkemelerinin görevli olmasının daha uygun
olacağı savunulur.
Tahkim Anlaşması
HMK m. 412, tahkim anlaşmasının tanımı ve şeklini düzenler.
Tahkim anlaşması; tarafların sözleşme veya sözleşme dışı bir hukuki
ilişkiden doğmuş veya doğabilecek uyuşmazlıkların tamamı veya bir
kısmının çözümünün hakem veya hakem kuruluna bırakılması konu-
sundaki anlaşmaları olarak tanımlanır. Tahkim anlaşması, ayrı bir söz-
leşme veya tahkim şartı olarak yapılabilir. Uygulamada tahkim anlaş-
masının daha çok taraflar arasındaki ilişkiyi düzenleyen bir sözleşme-
nin içinde tahkim şartı şeklinde yapıldığı görülür.
Tahkim anlaşmasının geçerli olması için, yazılı olarak yapılması
gerekir. Yazılı şekil bir ispat şartı olmayıp, geçerlilik şartıdır. HMK m.
412/3 uyarınca, tahkim sözleşmesinin taraflarca imzalanmış yazılı bir
belgeye veya taraflar arasında teati edilen mektup, telgraf, teleks, faks
gibi bir iletişim aracına veya elektronik ortama geçirilmiş olması ya da
dava dilekçesinde yazılı bir tahkim sözleşmesinin varlığının iddia edil-
mesine davalının verdiği cevap dilekçesinde itiraz edilmemiş olması
yeterlidir. Asıl sözleşmenin bir parçası hâline getirilmek amacıyla tah-
182
HUKUK POSTASI 2012