290 / 440
HUKUK POSTASI 2011
276
Hukuk yargılamasında tarafların, hukuki konular dâhil olmak üze-
re birçok teknik konuda, konunun uzmanı kişilerden aldıkları iddialarını
veya savunmalarını destekleyici bilimsel mütalaaları mahkemeye sunma-
ları, sıkça karşılaşılan bir durumdur. Bu açıdan kanunun bu maddesinin,
hâlihazırda var olan ancak hukuken tartışmalı olan bir uygulamaya ka-
nunda yer vermiş olduğunu söylemek mümkündür.
Kanun metninde, taraflara sırf uzman görüşüne başvurulması için
yeni bir süre verilemeyeceği ve yargılamanın ertelenemeyeceğine de
hâkimin dosyaya sunulan uzman görüşünü serbestçe takdir edeceğine
hükmedilmiştir. Bu hüküm de yargılama sürecini uzatmaya yönelik kötü
niyetli taleplerin önüne geçilmesi amaçlanmaktadır. Hâkimin, uzman gö-
rüşü ile bağlı olmayacağı şüphesizdir.
Maddenin ikinci fıkrasında, görüşü alınan uzman kişinin mahkemede
dinlenebileceği açıkça belirtilmiştir. Tarafın iddia veya savunmasını des-
teklemek için görüşüne başvurduğu uzman kişi, talep üzerine veya resen
mahkemeye çağrılarak dinlenebilir. Uzman kişinin dinlendiği duruşmada
hâkim veya taraflar gerekli gördükleri soruları sorabilirler. Madde gerek-
çesinde bu sayede uzmanlık gerektiren konuların daha iyi aydınlatılabil-
mesi, çelişkili ya da eksik veya yanlış bilgilerle yargılamanın olumsuz
etkilenmesinin önüne geçilmesi amaçlanmıştır.
Ülkemiz dışında birçok hukuk sisteminde yaygın bir uygulama olan
uzman kişinin duruşmaya çağırılması ile yine uzmanlık gerektiren teknik
konularda, mahkemenin çoğu zaman soyut ve anlaşılabilir olmayan bilir-
kişi raporları ile ihtilafa çözüm üretmeye çalışmasının zorluğu bertaraf
edilmeye çalışılarak, davaya konu ihtilafla ilgili ihtiyaca cevap verilebil-
mesinin amaçlandığı düşünülmektedir.
Kanun maddesinin son fıkrasında, uzman kişinin çağrıldığı duruşma-
ya geçerli bir özrü olmaksızın gelmemesi halinde, yargılamanın gecikme-
sini önlemek amacıyla, hâkimin hazırlanan raporu değerlendirmeyeceği
hususu vurgulanmıştır. Hazırlanan rapor ile oluşan şüpheler, uzmanın
dinlenmesi ile giderilebileceğinden, uzman kişinin duruşmaya gelmeme-
si halinde rapora dayanmanın sağlıklı sonuç vermeyeceği düşünülerek
böylesi bir yaptırım öngörülmüştür.