e-kitap2011

MEDENÎ USUL HUKUKU

277

Hukuk Muhakemeleri Kanunu Yeniliklerinden Ön İnceleme

Av. Alper Uzun

01.10.2011 tarihinde yürürlüğe girerek, 1086 sayılı Hukuk Usulü

Muhakemeleri Kanunu’nu (“HUMK”) yürürlükten kaldıran 6100 sayılı

Hukuk Muhakemeleri Kanunu (“HMK”), usul hukukumuza birçok yeni-

lik getirmiştir. Bu yeniliklerin en önemlileri arasında “ön inceleme” ku-

rumu bulunmaktadır.

Yargılamanın bir aşaması olarak düzenlenen ve HMK’dan önce mev-

zuatımızda yer almayan ön inceleme, HMK’nın 137. ila 142. maddeleri

arasında düzenlenmiştir. Kanunda ön inceleme kurumunun kabulünün

gerekçesi olarak, uygulamada en çok şikâyet edilen ve yargılamanın ge-

cikmesi sebebi olarak gösterilen mahkemelerin tam olarak hazırlık yap-

madan, yani deliller tam olarak toplanmadan, uyuşmazlığın çözümü için

gerekli alt yapı oluşturulmadan tahkikata başlanması ve usule ilişkin dava

şartları ile ilk itirazlara dair kararlar için davanın sonunun beklenmesinin

iş yoğunluğunu çok artırması ve yargılama sürecini uzatması gösterilmiş-

tir. Bilindiği gibi günümüze kadarki olan uygulamada HUMK’ta öngö-

rülen düzenlemeye ve yargılama aşamalarına dikkat edilmeyerek, daha

dilekçeler teatisi aşaması dahi tamamlanmadan duruşma günü verilerek

gereksiz duruşmalar yapılmakta, mahkemeler ve taraflar için oldukça bü-

yük iş yükü doğuran ve hiçbir usuli işlem yapılmayan duruşmalar ortaya

çıkmakta, yargılama süreci uzamaktaydı.

HMK ile birlikte çerçevesi açıkça ortaya konan “ön inceleme” ku-

rumu ile bu olumsuzlukların önüne geçilmek, yargılama için gerekli ha-

zırlığı yapmak ve uyuşmazlığın çözümüne doğru seri adımlarla ulaşmak

amaçlanmıştır.

Ön İncelemenin Kapsamı

Ön inceleme aşaması, davanın açılması ve karşılıklı olarak dilekçe-

lerin verilmesi aşamasının ardından mahkeme tarafından bu dilekçeler

üzerinde ön inceleme yapılması ile başlamaktadır. Ön inceleme tamam-

Kasım 2011 tarihli Makale