161 / 375
Mİ LLETLERARAS I T İ CARET HUKUKU
147
Enerji Hukuku’na ilişkin birçok temel kanun yanında ayrıca çeşitli
yönetmelik ve tebliğler yayınlandı. Bu yasal düzenlemelerle hem elektrik
hem de doğalgaz bir emtia olarak kabul edildi. Bu emtiaların tüketicilere
ulaştırılmasına ilişkin iletim, dağıtım, depolama gibi faaliyetlerin ve tari-
felerin belirlenebilmesi için bağımsız bir düzenleyici kurum olarak EPDK
oluşturuldu.
Enerji Piyasası’na ilişkin temel yasal düzenlemelerin en önemlileri
şunlardır:
1- 3096 Sayılı Kanun.
Elektrik sektörünün özel girişime açılması
çabalarının bir sonucu olarak, 1984 yılında 3096 sayılı Türkiye Elektrik
Kurumu Dışındaki Teşebbüslerin Elektrik Üretme, İletme, Dağıtma ve Ti-
caretini Yapmaya Yetkilendirilmesine Dair Kanun (bundan böyle “3096
Sayılı Kanun” olarak anılacaktır) kabul edildi. Bu kanun özel şirketlerin
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı (bundan böyle “Bakanlık” olarak anı-
lacaktır) ile imzalayacakları bir imtiyaz sözleşmesine dayanarak elektrik
üretimi, iletimi ve dağıtımı gibi hizmetleri sunabilmelerine olanak tanıyan
Yap-İşlet-Devret (bundan böyle “YİD” olarak anılacaktır) modelini dü-
zenler. YİD modeli çerçevesinde elektrik üretim sahası ve tesisinin mülki-
yeti Devlette kalır, imtiyaz sözleşmesi ile verilen yetki süresinin dolması
üzerine tesis ve saha tekrar devletin tasarrufuna geçer. 3096 Sayılı Kanun
aynı zamanda kamuya ait üretim, iletim ve dağıtım tesislerinin işletme
haklarının özel teşebbüslere devrini de ele alır.
2- 3996 Sayılı Kanun.
1994 yılında 3996 Sayılı Bazı Yatırım ve Hiz-
metlerin Yap İşlet Devret Modeli Çerçevesinde Yaptırılması Hakkında
Kanun (bundan böyle “3996 Sayılı Kanun” olarak anılacaktır) kabul edil-
di. 3996 Sayılı Kanun, 3096 Sayılı Kanun çerçevesinde enerji sektöründe
uygulanmakta olan YİD modelini, ileri teknoloji ve önemli maddi kaynak
gerektiren diğer alt yapı projeleri ve hizmetlerine de yaydı. Bu kanun kap-
samına giren sözleşmeler özel hukuka tabidir ve böylece uyuşmazlıklar
tahkime konu olabilir. Elektrik üretim, iletim, dağıtım ve ticaretine ilişkin
sözleşmeler de anılan kanun kapsamında olmakla beraber, 3096 Sayılı Ka-
nun da yürürlüğünü sürdürmektedir.
3- 4283 Sayılı Kanun.
Anayasa Mahkemesinin 1996 yılında yürürlü-
ğe giren kararı uyarınca 3996 Sayılı Kanuna tabi sözleşmeler özel hukuk
kapsamında kabul edilmedi ve bu sözleşmelerin konusunun kamu hizme-
ti olduğuna ve kamu menfaatine sıkı sıkıya bağlı olacağına karar verildi.