Yeni Spor Yasası’nın İlk Yönetmeliği: Spor Kulüpleri ve Spor Anonim Şirketleri Tescil Yönetmeliği
Giriş
Bilindiği üzere, 26 Nisan 2022 tarihli ve 31821 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 7405 sayılı Spor Kulüpleri ve Spor Federasyonları Kanunu (“Spor Yasası”), kulüpler ve federasyonlar hakkında birçok yeni düzenleme getirmiştir.[1] Bu düzenlemelerden en çarpıcı ve dikkat çekenlerden birisi de Spor Yasası öncesi dönemde dernek olarak teşekkül eden spor kulüplerine, derneklerden farklı yeni bir tüzel kişilik kazandırılmış ve bu yeni tüzel kişiliğe “spor kulübü” ismi verilmiş olmasıdır. Spor Yasası’na göre, kulüplerin bir diğer örgütlenme şekli de anonim şirketlerdir.
Spor Yasası’nın çeşitli maddelerinde, muhtelif hususların yanı sıra spor kulüpleri ve spor anonim şirketlerinin tescillerine ilişkin usul ve şartlarının Gençlik ve Spor Bakanlığı (“Bakanlık”) tarafından çıkarılacak yönetmelikle düzenleneceği belirtilmiştir.
Spor Yasası’na dair düzenlenen ilk yönetmelik olan Spor Kulüpleri ve Spor Anonim Şirketleri Tescil Yönetmeliği (“Yönetmelik”) 8 Temmuz 2022 tarihli ve 31890 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Bu çalışmada, spor kulüpleri ve spor anonim şirketleri ile ilgili Yönetmelikte düzenlenen hususlar incelenecektir.
Yönetmelik’in Amacı ve Dayanağı
Yönetmelik’in amacı spor kulüplerinin kuruluşu, organları; spor kulüpleri ve spor anonim şirketlerinin Bakanlık tarafından tescili, tescilin şartları, tescil için gerekli belgeler, spor kulübü tüzüğü ile spor anonim şirketlerinin esas sözleşmesinin içeriği, spor kulüpleri ve spor anonim şirketlerinin spor faaliyetlerinde kullanacakları isim, renk, amblem ve diğer ayırıcı işaretleri ile üst kuruluş oluşturulmasına ilişkin usul ve esasları düzenlemektir.
Yönetmelik, Spor Yasası’nın 3. maddesinin 6. fıkrası, 12. maddesinin 9. fıkrası ve 14. maddesinin 6. fıkrasına dayanılarak hazırlanmıştır.
Spor Kulüplerinin Kuruluşu, Tescili, Tüzükleri ve Tasfiyesi
Spor kulüpleri, Spor Yasası ile birlikte derneklerden ayrı bir tüzel kişilik kazanmışlardır. Bu çerçevede spor kulüplerinin kuruluşu ve tescili için de Spor Yasası ve Yönetmelik ile düzenlemeler getirilmiştir:
Gerçek veya tüzel en az yedi kişi tarafından kurulan spor kulüpleri kuruluş için, kurulacakları yerdeki Gençlik ve Spor İl Müdürlüğüne başvurur ve şu belgeleri ibraz ederler:
- Kurucular tarafından imzalanmış ve Yönetmelik’in EK-1’inde yer alan kuruluş bildirimi
- Kurucular tarafından her sayfası imzalanmış spor kulübü tüzüğü,
- Kurucuları arasında tüzel kişiliklerin bulunması halinde, bu tüzel kişilerin unvanı ve merkezini gösterir belge ile tüzel kişiliklerin yönetim organları tarafından yetkilendirilen gerçek kişi de belirtilmek kaydıyla bu konuda alınmış kararın örneği,
- Kurucular arasında yabancı uyrukluların bulunması halinde bunların Türkiye'de ikamet izni sahibi olduklarını gösterir belgeler,
- Spor kulübünün kamu kurum ve kuruluşları veya eğitim kurumları bünyesinde kurulması durumunda ilgili kurum veya kuruluştan alınan izin yazısı,
- Kurucu üye bilgileri.
İl Müdürlüğü yukarıda anılan belgeleri dosya üzerinden 60 gün içerisinde inceler. Belgelerde, mevzuata aykırılık veya noksanlık bulunmaz ise (ya da bu aykırılık veya noksanlık başvurucu tarafından giderilirse) ilgili İl Müdürlüğü spor kulübünü siciline tescil eder ve spor kulübü bu tescille tüzel kişilik kazanır. Belirtilmelidir ki, bu düzenleme, derneklerin tüzel kişilik kazanması usulü olan serbest kuruluş şeklinden farklıdır.
Yönetmelik’in 7. maddesi spor kulüplerinin tüzüklerinde yer alması gereken zorunlu hususları içerir. Bu çerçevede, tüzükte yer alması zorunlu hususların Spor Yasası’na ve Yönetmelik’e uygun olması gerektiği açıktır. Örneğin, spor kulübünün bütçesinin hazırlanması, uygulanması ve yürürlüğe konulması usulü ile borçlanma usulü tüzükte düzenlenirken, Spor Yasası’nın 18 ila 21. maddelerine aykırı bir usul tüzükte öngörülemez.
Tüzük değişikliği yapan spor kulüplerinin, değişikliğe ilişkin genel kurul kararı ve tüzüğün değiştirilmiş şeklini Gençlik Spor İl Müdürlüğü’ne ibraz etmeleri gerekir[2]. Yönetmelik’in 6. maddesinde belirtildiği gibi, tüzük değişikliği de il müdürlüğü tarafından 60 gün içerisinde dosya üzerinden incelenir, mevzuata aykırılık ve eksiklik varsa bu eksikliğin giderilmesini talep edilir. Hukuka aykırılık veya eksiklik yoksa ya da bu giderilmişse tüzük değişikliği tescil edilir.
Yönetmelik’in 8. maddesinde ise spor kulüplerinin faaliyet göstermek istedikleri spor dallarında, ilgili spor dalının bağlı olduğu spor federasyonu tarafından tescil edilmeleri gerekliliği ile bu tescil için ilgili spor federasyonuna hangi belgelerin sunulması gerektiği düzenlenmiştir. Buna göre istedikleri spor dallarında faaliyet göstermekte serbest olan spor kulüpleri, ilgili federasyona tescil edilebilmek için,
- Taahhüt edilen spor dallarına ilişkin yönetim kurulu kararını,
- Taahhüt edilen spor dallarında görevlendirilecek antrenörler için en az ikinci kademe, ihtisas kulüpleri için en az üçüncü kademe antrenörlük belgesini,
- Spor kulübü ile antrenör arasında imzalanan antrenörlük sözleşmesini,
- Spor kulübü tarafından taahhüt edilen spor dalı faaliyetlerinin yürütüleceği tesislerin bilgilerini,
- Spor dalının özelliğine göre ilgili spor federasyonu talimatlarında belirlenen diğer belgeleri,
ibraz etmesi zorunludur.
Yönetmelik’in 28. maddesi de Spor Yasası’nda düzenlenmemiş olan spor kulüplerinin tasfiyesi konusunu düzenler. Buna göre, Genel kurul kararı ile feshedilen veya Spor Yasası’nın 9 (1) ve 9(2) maddeleri uyarınca kendiliğinden sona erdiği mahkeme tarafından tespit edilen spor kulübünün para, mal ve haklarının tasfiyesi, kendi tüzüğünde gösterilen esaslara göre yapılır. Bunların para, mal ve haklarının devri, son yönetim kurulu üyelerinden oluşan tasfiye kurulunca yapılır. Tasfiye süresi içinde bütün işlemlerde spor kulübünün adında “tasfiye halinde … spor kulübü” ibaresi kullanılır.
Askeri Spor Kulüpleri ve İhtisas Spor Kulüpleri
Yönetmelik’te Millî Savunma Bakanlığı’nın kadro ve kuruluşunda yer alan spor kulüpleri olarak tanımlanan askeri spor kulüpleri, tescil başvurusunda bulunma ve spor kulüplerinin kuruluş işlemlerine bağlı olmaksızın Millî Savunma Bakanlığı mevzuatında öngörülen usul ve esaslara göre kurulabilir.[3] Bir diğer deyişle askeri spor kulüplerinin kuruluşunda tescil şartı aranmaz. Bu şekilde kurulan askeri spor kulüplerinin kuruluş tarihinden itibaren otuz gün içerisinde ilgili il müdürlüğüne bildirimde bulunur ve sicile kaydedilir. Bununla birlikte askeri spor kulüplerinin, faaliyette bulunacakları spor dalının bağlı olduğu federasyona tescil edilmeleri gerekir.
Spor Yasası’nda, en fazla iki spor dalında faaliyet göstermek üzere kurulan ve seçtikleri spor dalının bütün kategorilerinde faaliyet gösteren spor kulüpleri, ihtisas spor kulübü olarak tanımlanmış ve bu tanım Yönetmelik’te de yerini almıştır. Yönetmelik’in 10. maddesi uyarınca ihtisas kulüplerinin
- Seçtikleri spor dalının bütün kategorilerinde faaliyette bulunmaları,
- Faaliyette bulunacakları spor dalında en az üçüncü kademe antrenörlük belgesine sahip sözleşmeli antrenör çalıştırmaları,
- Faaliyette bulunacakları spor dalıyla ilgili tapulu, tahsisli veya kiralanmış tesislerinin bulunması zorunludur. İhtisas spor kulübü olma şartlarını kaybeden spor kulübüne, gerekli şartları tamamlaması için durumun tespitinden itibaren yazılı olarak bir yıl süre verilir. Verilen sürenin sonunda gerekli şartların tamamlanamaması halinde spor kulübü ihtisas statüsünü kaybeder.
Spor Anonim Şirketlerinin Kuruluşu, Tescili, Esas Sözleşmeleri
Spor anonim şirketleri 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu (“TTK”) uyarınca kurulur ve tüzel kişilik kazanırlar ancak, Gençlik Spor İl Müdürlüğü tarafından tescil edildikleri anda spor anonim şirketi vasfını kazanırlar.[4]
Anonim şirketler tescil için Gençlik ve Spor İl Müdürlüğüne başvurur ve şu belgeleri ibraz ederler:
- Yönetim kurulu kararı,
- Spor dalına ilişkin her türlü faaliyette bulunma hak ve yetkisini içeren esas sözleşme
- Anonim şirket pay sahipleri arasında tüzel kişiliklerin bulunması halinde bu tüzel kişilerin unvanını ve merkezini gösterir belge,
- Anonim şirketin kamu kurum ve kuruluşları veya eğitim kurumları bünyesinde yer alması durumunda ilgili kurum veya kuruluşun vereceği izin yazısı,
- Mevcut pay sahibi bilgilerine ilişkin defter ve benzeri kayıtların örneği.
Bununla birlikte anonim şirketin paylarının borsaya kote olması halinde borsaya kote edilen paylara ilişkin pay sahipliği ve diğer bilgilere yer verilmesine gerek yoktur.
İl Müdürlüğü tescil başvurusunu 30 gün içinde karara bağlamak durumundadır. Başvuruda mevzuata aykırılık veya eksiklik olması hâlinde bu hususun 30 gün içinde giderilmesini talep eder. Başvuruda mevzuata aykırılık veya eksiklik bulunmaz ya da bu giderilmiş olursa şirket tescil edilir.
Yönetmelik’in 17 (2) maddesi spor anonim şirketlerinin esas sözleşmelerinin asgari içeriğinin, ortaklık yapısı, pay sahipliği, sermayesi ve organlarına ilişkin usul ve esaslarının Bakanlık tarafından çıkarılacak tebliğ ile belirleneceğini hüküm altına almış, bu hususlarda bir düzenleme getirmemiştir. Bununla birlikte spor anonim şirketlerinin esas sözleşme değişikliğinin bildirimine ilişkin usule Yönetmelik’in 23. maddesi yer vermektedir. Buna göre, Esas sözleşmelerin ticaret unvanı, işletme konusu, şirketin merkezi, spor faaliyetlerinde kullanacağı renk, amblem ve benzeri diğer ayırıcı işaretleri tanımlayan maddesi ile spor faaliyetlerinde bulunulması taahhüt edilen spor dallarına ilişkin değişiklikleri Gençlik Spor İl Müdürlüğü’nün iznine tabi kılınmıştır. Bu hüküm, anonim şirketlerin esas sözleşme değişikliklerine ilişkin TTK’dan ve Yönetmelik öncesi dönemden çok büyük farklılık teşkil etmektedir. Bahsi geçen izin başvurusunda esas sözleşme değişikliğine ilişkin yönetim kurulu kararının noter tasdikli sureti ve esas sözleşmenin değiştirilecek maddelerinin mevcut ve yeni halinin ibraz edilmesi gereklidir. Yönetmelik, esas sözleşme değişikliğinin ticaret siciline tescilinden itibaren 30 gün içerisinde tescile ilişkin ticaret sicil gazetesi örneği ile birlikte İl Müdürlüğüne bilgi verilmesini öngörmektedir.
Yönetmelik’in 18. maddesinde, aynı spor kulüplerinin olduğu gibi spor anonim şirketlerinin de faaliyet göstermek istedikleri spor dallarında, ilgili spor dalının bağlı olduğu spor federasyonu tarafından tescil edilmeleri gerekliliği ile bu tescil için ilgili spor federasyonuna hangi belgelerin sunulması gerektiği hususu düzenlenmiştir. Buna göre istedikleri spor dallarında faaliyet göstermekte serbest olan spor anonim şirketleri, ilgili federasyona tescil edilebilmek için,
- Taahhüt edilen spor dallarında görevlendirilecek antrenörler için en az ikinci kademe antrenörlük belgesini,
- Spor anonim şirketi ile antrenör arasında imzalanan antrenörlük sözleşmesini,
- Spor anonim şirketi tarafından taahhüt edilen spor dalı faaliyetlerinin yürütüleceği tesislerin bilgilerini,
- Spor dalının özelliğine göre ilgili spor federasyonu talimatlarında belirlenen diğer belgeleri,
ibraz etmelidir.
Diğer Hususlar
Yukarıda belirtilen hususlar haricinde, Yönetmelik spor kulüpleri ve spor anonim şirketlerinin isimleri ve unvanları; renk amblem ve diğer ayırıcı işaretleri, yer değiştirmeleri, siyasi faaliyette bulunma yasaklarını düzenlemektedir. Ayrıca üst kuruluşların (anonim spor faaliyetlerinde bulunan kulüplerin bir araya gelmeleriyle oluşturulan veya spor anonim şirketlerinin bir araya gelmesiyle oluşturulan federasyonlar ile federasyonların oluşturdukları konfederasyonlar) oluşumu, kuruluşları, tüzükleri, organları, faaliyet alanları, sona ermeleri ve tasfiyelerine ilişkin hükümler de içerir.
Yönetmelik’in 37 ila 41. maddeleri ise Yönetmelik çerçevesinde yapılan tescil iş ve işlemlerinin sicil kayıtlarının tutulmasına ilişkin usul ve esasları ihtiva eder.
Sonuç
Yönetmelik, spor kulüpleri ve spor anonim şirketlerinin tescillerine ilişkin olarak Spor Yasası ile düzenlenmeyen bazı hususlara açıklık getirmekle birlikte, Spor Yasası’nın çeşitli hükümlerini de tekrar etmektedir. Ayrıca Yönetmelik’te yine bazı hususların Gençlik Spor Bakanlığı tarafından çıkarılacak tebliğ ile düzenleneceği belirtilmiştir. Bununla beraber, Gençlik ve Spor Bakanlığı’na Yönetmeliğin uygulanmasını sağlamak üzere her türlü alt düzenlemeyi yapmaya yetki tanınmıştır.
- Bozdaş, Abdullah: “Yeni Spor Yasası Kapsamında Spor Kulüpleri ve Spor Anonim Şirketleri”, Erdem & Erdem Hukuk Postası, Nisan 2022.
- Yönetmelik m.22.
- Yönetmelik m. 9.
- Yönetmelik m. 16.
Bu makalenin tüm hakları saklıdır. Kaynak gösterilmeksizin veya Erdem & Erdem’in yazılı izni alınmaksızın bu makale kullanılamaz, çoğaltılamaz, kopyalanamaz, yayımlanamaz, dağıtılamaz veya başka bir suretle yayılamaz. Kaynak gösterilmeksizin veya Erdem & Erdem’in yazılı izni alınmaksızın oluşturulan içerikler takip edilmekte olup, hak ihlalinin tespiti halinde yasal yollara başvurulacaktır.
Diğer İçerikler
26.04.2022 tarihli ve 31821 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Spor Kulüpleri ve Spor Federasyonları Kanunu (“Spor Yasası”) spor kulüpleri, spor anonim şirketleri ve spor federasyonları hakkında detaylı düzenlemeler getirmiştir. Yayım tarihinde yürürlüğe giren Spor Yasası...
7 Mart 2022 tarihinde, Federation Internationale de Football Association'ın (“FIFA”) resmi internet sitesinde, Ukrayna’daki savaş sebebiyle ortaya çıkan olağanüstü koşullara atıfta bulunan Oyuncuların Statüsü ve Transferi Yönetmeliği’nde (“OSTY”) yapılan değişikliklere...
