Profesyonel Futbolcuların Geçici Transferi Sözleşmesi
Giriş
Türkiye Futbol Federasyonu (“TFF”) Profesyonel Futbolcuların Statüsü ve Transferi Talimatı’nın (“PFSTT”) Tanımlar başlıklı 2. maddesinde futbolcu transferi, futbolcunun ilk kez profesyonel sözleşme imzalaması veya mevcut kulübünden başka bir kulüp ile sözleşme imzalaması veya geçici olarak kulüp değiştirmesi şeklinde tanımlanmıştır. Çalışmamız kapsamında, kamuoyunda kiralama olarak da bilinen ve PFSTT’nin anılan hükmünde bir futbolcu transferi çeşidi olarak karşımıza çıkan futbolcuların geçici transferlerine ait akdedilen sözleşmeler incelenecektir.
Profesyonel bir futbolcunun (sakatlık hali haricinde) çeşitli nedenlerle profesyonel futbolcu sözleşmesi imzaladığı kulübünde futbol oynamasının geçici bir süre için mümkün olmaması halinde, futbolcunun geçici bir süre ile başka bir takıma transfer olması ihtiyacı doğabilir. Bu hallerde PFSTT’nin Geçişi Transfer başlıklı 15. maddesi devreye girer.
Geçici Transferin Amacı ve Tanımı
Geçici transfer ile futbolcuyla profesyonel futbolcu sözleşmesi yapan bir kulüp bu futbolcusunu geçici olarak başka kulübe verir. Futbolcunun başka bir kulüp tarafından kalıcı olarak transfer edilmek istenmesi ancak bu kulübün ekonomik koşullarının bu transfere izin vermemesi; futbolcunun sözleşme akdettiği kulübün teknik heyeti ve/veya yönetimi ile anlaşamaması veya hâlihazırdaki takımında kadroda yer alamıyor olması veya genç futbolcuların farklı takım kadrolarında yer alarak tecrübe kazanmalarının sağlanması gibi birçok nedenle futbolcunun geçici süre ile başka bir kulüpte oynaması mümkün olabilir.
Geçici transfer, kulübüyle sözleşmesi devam eden bir futbolcunun sözleşmeli kulübü dışında bir kulübe belli bir süre için ve belli bir ücret bedel karşılığında transfer edilerek bu sürenin sona ermesiyle birlikte herhangi bir transfer ücreti ödenmesine gerek kalmaksızın asıl kulübüne dönmesini sağlayan ve zaman bakımından sınırlandırılmış bir transferdir.[1]
Geçici Transfer Sözleşmesinin Unsurları
PFSTT’nin 15(1) maddesi profesyonel bir futbolcunun, ancak kendisi ve ilgili kulüpler arasında akdedilecek yazılı bir sözleşme ile asıl kulübünden başka bir kulübe geçici olarak transfer edilebileceğini hüküm altına alır. TFF, taraflarca imzalanmasını ve kendisine ibraz edilmesini zorunlu kıldığı tek tip geçici transfer sözleşmesinde yer alması gereken zorunlu unsurlara yer verir.[2]
PFSTT madde 15(2) uyarınca geçici transfer sözleşmesinin asgari süresi iki transfer ve tescil dönemi arasındaki süredir. Bu hükme göre görüldüğü üzere, geçici transfer sözleşmesi kamuoyu tabiri ile en kısa “yarım sezon” süresi kadar olabilmektedir. PFSTT madde 15 geçici transfer sözleşmesinin azami süresi hakkında düzenleme içermez. Bununla birlikte, geçici transfer sözleşmesinin azami süresinin futbolcu ile asıl kulüp arasındaki profesyonel futbolcu sözleşmesinin bakiye süresi olarak kabul edilmesi gerektiği ifade edilir.[3]
Uygulamada, geçici transferde futbolcunun profesyonel futbolcu sözleşmesi imzaladığı asıl kulüp bu geçici transfer karşılığı bir ücret aldığına sıkça rastlanmaktadır. Bununla birlikte asıl kulübün geçici transfer karşılığı bir ücret elde etmesi zorunlu değildir, geçici transfer bedelsiz de gerçekleştirilebilir. Bununla birlikte, geçici transfer süresinin sonunda asıl kulüp herhangi bir transfer ücreti ödemeksizin futbolcusuna kavuşur.
Geçici transfer sözleşmesinde zorunlu olan ücret ise futbolcunun alacağı ücret unsurudur. Aksi belirtilmediği müddetçe, futbolcuya geçici transfer süresince yapılacak ücret ödemeleri geçici kulüp tarafından gerçekleştirilir ve bu ücret en az asgari ücret tutarında olmak zorundadır. Futbolcuya asgari ücretin yanında maç başı ücreti, aylık ücret, başarı primleri gibi ücretler ödenmesine serbestçe karar verilebilir. Bu ücretlerin de sözleşmede belirtilmesi zorunludur. Yine futbolcunun geçici kulüpteki istihdamı süresince hem sosyal sigorta hem özel sigorta primlerini ödeme yükümlülüğünün geçici kulüptedir.[4]
TFF tarafından hazırlanan standart geçici transfer sözleşmesinin özel hükümler başlıklı maddesinde, tarafların serbestçe aralarındaki geçici transfer ilişkisini düzenlemeleri için bir kısım tanınmıştır. Burada önemle belirtilmesi gerekir ki, PFSTT madde 15(5) uyarınca taraflar bu kısımda sportif rekabeti ve futbolcunun katılacağı müsabakaları sınırlandıran hükümlere yer veremezler.
Geçici Transfer Sözleşmesinin Niteliği
Geçici transfer sözleşmesi ile futbolcu, geçici kulübünde geçirdiği süre boyunca, geçici kulübünün yönetimine tâbi olup, ücret gibi tüm haklarını da geçici kulübünden alır. Yani asıl kulüp yönetim hakkını sözleşme süresince geçici kulübe devreder. Geçici kulüp de, geçici transfer sözleşmesinin sözleşmenin imza tarihinden itibaren futbolcuya karşı olan sözleşmesel yükümlülükleri yerine getirir. Geçici transfer sözleşmesinin sonunda ise futbolcu asıl kulübüne geri döner. Esasen geçici transfer sözleşmesinde asıl kulüp ile futbolcu arasındaki profesyonel futbolcu sözleşmesinin geçici bir süre için dondurulduğunu söylemek de mümkündür. Zira bu süre boyunca anılan sözleşme hüküm doğurmaz. Futbolcu yükümlülüklerini asıl kulübe karşı değil geçici kulübe karşı yerine getirir. Nitekim futbolcuya karşı da bu süre zarfında borçlu olan taraf geçici kulüptür.
Bu hususlar karşısında geçici transfer sözleşmeleri İş Kanunu’nun 7. Maddesinde düzenlenen geçici iş ilişkisine benzetilir. Bilindiği üzere geçici iş ilişkisi, bir işçiyi özel istihdam bürosu aracılığı ile veya holding bünyesi içinde veya aynı şirketler topluluğuna bağlı başka bir işyerinde veya yapmakta olduğu işe benzer işlerde çalıştırılması koşulu ile başka bir işverene iş görme edimini yerine getirmek üzere geçici olarak devrettiğinde söz konusu olur. Geçici iş ilişkisinde asıl iş sözleşmesi devam etmekle beraber, işçi bu sözleşmeye göre üstlendiği işin görülmesini, yeni işverene karşı yerine getirmekle yükümlü olur. Geçici iş ilişkisi kurulan işveren işçiye talimat verme hakkına sahiptir. Ayrıca geçici iş ilişkisinde asıl işverenin ücreti ödeme yükümlülüğü devam eder.[5]
Görüldüğü üzere İş Kanunu’nda yer alan, geçici iş ilişkisinde asıl işveren sadece yönetim hakkını geçici işverenle paylaşır, işçi belirli bir süre iş görme borcunu geçici işverene karşı ifa ile yükümlü olur. Asıl işverenin ücret ödeme borcu devam eder. Geçici transferlerde ise futbolcu sadece ve sadece geçici kulübün yönetimine tabidir, bu süre boyunca ücret ve sigorta gibi tüm haklarını da geçici kulüpten temin eder. Asıl kulübün ücret ödeme yönünde bir sorumluluğu bulunmadığı gibi, futbolcu geçici transferi süresince asıl kulübünün yönetimi ile de bağlı değildir. Bu nedenle geçici transfer ve geçici iş akdi, hizmet sözleşmesinin işveren tarafının geçici bir süre için değişmesi sebebiyle benzer özellikler gösterseler de hukuki nitelikleri itibariyle tamamen farklıdırlar.
Geçici transfer sözleşmesinde futbolcunun belli bir süreyle sınırlı olarak futbol oynama faaliyetini geçici kulübüne özgülemesi nedeniyle, geçici transfer sözleşmesin Türk Borçlar Kanunu’nun (“TBK”) 183 ve devamı maddelerinde düzenlenen alacağın temliki ile de kıyaslanır. Ancak alacağın temlikinde kural olarak borçlunun rızası aranmaz; ayrıca TBK’daki alacağın temliki hükümlerinde borç konusu bir işin görülmesi değildir. Geçici transferde ise asıl kulüp, geçici kulüp ve futbolcu arasındaki transfer ilişkisinin geçerliliği için futbolcunun rızası aranmakta olup; futbolcu ile geçici kulüp arasında belirli bir süre için süreklilik arz eden bir hizmet ilişkisi mevcut olur. Bu nedenle geçici transfer ilişkisine alacağın temliki nitelendirmesi yapmak da doğru değildir.
Doktrinde, geçici transfer sözleşmesinin ödünç iş ilişkisine benzeyen ancak bazı noktalarda ödünç iş ilişkisinden ayrılan ve kendisine özgü yapısı olan hukuki bir ilişki olduğu belirtilir.[6]
Sonuç
Geçici transfer, profesyonel futbolcu sözleşmesi imzalamış olduğu kulübünde çeşitli nedenlerle futbol oynayamayan profesyonel futbolcunun belirli bir süre ile başka bir kulübe geçici şekilde transfer olarak futbol faaliyetine devam etmesini sağlayan bir profesyonel futbolcu transferi türüdür. Geçici transfer ilişkisi sayesinde futbolcu futbol faaliyetine devam eder, asıl kulüp bu transferden ücret elde ederken, geçici kulüp ise belirli bir süre ile futbol takımı için sportif anlamda fayda sağlar.
[1] Petek, Hasan: Profesyonel Futbolcu Sözleşmesi, 2002, s. 307.
[2] TFF Standart Geçici Transfer Sözleşmesi: https://www.tff.org/Resources/TFF/Documents/FORMLAR-SOZLESMELER/2018-2019/Gecici-Transfer-Sozlesmesi.doc
[3] Cem, Çağrı: Profesyonel Futbolcu Transfer Sözleşmesi, 2012, s. 37.
[4] Ertaş, Şeref; Petek, Hasan: Spor Hukuku, s. 488, dpn. 669.
[5] İş Kanunu m. 7.
[6] Petek, s. 310.
Bu makalenin tüm hakları saklıdır. Kaynak gösterilmeksizin veya Erdem & Erdem’in yazılı izni alınmaksızın bu makale kullanılamaz, çoğaltılamaz, kopyalanamaz, yayımlanamaz, dağıtılamaz veya başka bir suretle yayılamaz. Kaynak gösterilmeksizin veya Erdem & Erdem’in yazılı izni alınmaksızın oluşturulan içerikler takip edilmekte olup, hak ihlalinin tespiti halinde yasal yollara başvurulacaktır.
Diğer İçerikler
Bilindiği üzere, 26 Nisan 2022 tarihli ve 31821 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 7405 sayılı Spor Kulüpleri ve Spor Federasyonları Kanunu (“Spor Yasası”), kulüpler ve federasyonlar hakkında birçok yeni düzenleme getirmiştir. Bu düzenlemelerden en çarpıcı ve dikkat çekenlerden birisi...
26.04.2022 tarihli ve 31821 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Spor Kulüpleri ve Spor Federasyonları Kanunu (“Spor Yasası”) spor kulüpleri, spor anonim şirketleri ve spor federasyonları hakkında detaylı düzenlemeler getirmiştir. Yayım tarihinde yürürlüğe giren Spor Yasası...
7 Mart 2022 tarihinde, Federation Internationale de Football Association'ın (“FIFA”) resmi internet sitesinde, Ukrayna’daki savaş sebebiyle ortaya çıkan olağanüstü koşullara atıfta bulunan Oyuncuların Statüsü ve Transferi Yönetmeliği’nde (“OSTY”) yapılan değişikliklere...
