245 / 496
pazar yerinde (Borsa İstanbul) gerçekleştirilmiyor olması; (i) taraflar-
ca kendi nam ve hesaplarına gerçekleştirilmesi; ve (ii) tarafların ticari
veya profesyonel faaliyetleri kapsamında gerçekleştiriliyor olmaması
halinde (tarafların riskten korunmak amacıyla (hedge amaçlı) gerçek-
leştirmeleri halinde), taraflar bu faaliyetleri için aracı kullanmak zo-
runda olmayacaklardır. Bu muafiyetin uygulanmadığı hallerde ise ta-
raflar yetkili bir yatırım kuruluşunu aracı olarak kullanmak zorunda
olacaklardır, ancak bu halde dahi taraflara sadece bu işlemin gerçekleş-
tirilmesinden dolayı yüklenmiş spesifik bir bildirim yükümlülüğü bu-
lunmamaktadır.
Aracı Kuruluşların Karşı Taraf Olarak İşlemleri
Yeni Tebliğ çıkana kadar aracı kuruluşların karşı taraf riskini üst-
lenmelerini engellemek amacıyla türev araç işlemlerinde karşı taraf
olarak yer almalarına izin verilmemekteydi. Yeni Tebliğ ise “portföy
aracılığı” faaliyeti tanımlamak suretiyle araç kuruluşların bu işlemleri
gerçekleştirebilmesine imkan tanımıştır. Bu kapsamda, Tebliğ’in 21.
Maddesi; portföy aracılığı faaliyetini, işlem aracılığına ek olarak yatı-
rım kuruluşlarının müşterilerin sermaye piyasası araçlarıyla ilgili alım
veya satım emirlerini karşı taraf olarak yerine getirmesi faaliyeti ola-
rak tanımlamaktadır. Bu kapsamda “portföy aracılığı” ile yetkilendiril-
miş olan aracı kuruluşlar yeni Tebliğ uyarınca müşterileri ile karşı ta-
raf olarak türev araç düzenleyebileceklerdir.
Sonuç
Açıklanan hukuki çerçevede, yeni Sermaye Piyasası Kanunu ve
Tebliğ türev araç işlemlerinde kural olarak yatırım kuruluşlarının ara-
cılığını zorunlu kılarken aynı zamanda Sermaye Piyasası Kanunu ve
Tebliğ altında öngörülen koşulların yerine getirilmesi şartıyla aracı
kullanılması zorunluluğuna bir muafiyet tanıyarak tarafların ticari fa-
aliyetlerine sınırlamalar koymaktan kaçınmayı amaçlamaktadır.
SERMAYE PİYASASI HUKUKU
229