201 / 449
HUKUK POSTASI 2013
186
tır. ICSID Tüzük ve Kuralları arasında Arabuluculuk Usulüne İlişkin Ku-
rallar (“Arabuluculuk Kuralları”) ve Tahkim Yargılama Usulüne İlişkin
Kurallar (“Tahkim Kuralları”) da bulunur. ICSID Tüzük ve Kurallarında-
ki son değişiklikler, Merkez’in İdari Konseyi tarafından kabul edilerek 10
Nisan 2006 yılında yürürlüğe girmiştir.
ICSID’in Yetkisi
Merkez’in yetkisi Sözleşme’nin 25 inci maddesinde şu şekilde belir-
lenmiştir:
“Merkezin yargılama yetkisi, akit ülkeler (ya da onları oluşturan
alt birimler ya da ülke tarafından merkeze atanmış temsilciler) ile
uyuşmazlık haliyle ilgili yazılı rızasını Merkeze sunmuş diğer akit
devlet vatandaşları arasında yatırımlardan kaynaklanan hukuki
uyuşmazlıkları kapsayacaktır.”
Ancak, uyuşmazlığa taraf akit bir ülkede kurulmuş olan bir tüzel
kişinin diğer akit ülkenin vatandaşları tarafından kontrol edilmesi du-
rumunda o tüzel kişi, yabancı yatırımcı olarak kabul edilecektir (m.
25/2 (b)).
Buna ek olarak, ICSID tahkimiyle çözümlenecek uyuşmazlıkların
yatırımlardan kaynaklanması gerekir. Bununla birlikte, Sözleşme’de
“yatırım” kavramı tanımlanmamıştır ancak akit devletler hangi anlaş-
mazlık türlerini Merkezin yargı yetkisine sunup sunmayacağını önceden
Merkeze bildirebilir (m. 25/4). Yatırım dışında başka bir sebepten kay-
naklanan uyuşmazlıklar ICSID’in yetkisinde değildir. Bu nedenle, uyuş-
mazlıkların yatırımdan kaynaklanıp kaynaklanmadığının belirlenmesi
gerekir.
ICSID’in yetkisi konusunda, Türkiye’nin davalı olarak yer aldığı
ve “Libananco davası” olarak da bilinen davaya değinilebilir. Bu dava,
ICSID tahkimindeki yetki unsuruna ilişkin önemli bir emsal teşkil eder.
Güney Kıbrıs Rum Kesimi merkezli Libananco (Libananco Holdings Co.
Limited), hissedarı olduğu Çukurova Elektrik Anonim Şirketi (“ÇEAŞ”)
ve Kepez Elektrik Türk Anonim Şirketi (“Kepez”)’ne Türkiye Cumhuri-
yeti tarafından haksız el konulmak suretiyle Enerji Şartı Anlaşması’nın