Start-uplar ve Girişim Sermayesi Yatırımları 2022 Temmuz-Aralık Raporu

2022 Yılının İkinci Yarısında Etkili Olan Gelişmeler

4691 Sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu ve 5746 Sayılı Araştırma, Geliştirme ve Tasarım Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun Kapsamında Gelir Vergisi Teşviki ^[1]

Gelir vergisi stopajı teşviki kapsamında, Teknoloji Geliştirme Bölgeleri ile Ar-Ge veya Tasarım Merkezlerinde çalışan personelin toplam sayısına veya teşvike konu edilen toplam çalışma sürelerine uygulanmak üzere ilgili bölge ve merkezler dışında geçirilen süreler bakımından belirlenmiş olan oranın, 31.12.2023 tarihine kadar %75 olarak uygulanacağı belirlendi.

Kırsal Kalkınma Destekleri Kapsamında Tarıma Dayalı Ekonomik Yatırımlar ve Kırsal Ekonomik Altyapı Yatırımlarının Desteklenmesine İlişkin Cumhurbaşkanı Kararı ^[2]

Kırsal Kalkınma Destekleri Kapsamında Tarıma Dayalı Ekonomik Yatırımlar ve Kırsal Ekonomik Altyapı Yatırımlarının Desteklenmesine İlişkin Karar, 01.01.2021 – 31.12.2025 tarihleri arasında kırsal alanda ekonomik, sosyal ve altyapısal gelişmeyi sağlamak gibi amaçlarla ihracata yönelik yatırımlar ve üretici örgütleri ile kadın ve genç girişimcilere öncelik verilerek tarıma dayalı faaliyetlere yönelik yatırımlar için yapılacak hibe ödemelerini düzenler.

Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Belarus Cumhuriyeti Hükümeti Arasında Yatırımların Karşılıklı Teşviki ve Korunmasına İlişkin Anlaşmanın Onaylanması Hakkında Cumhurbaşkanı Kararı ^[3]

14 Şubat 2018 tarihinde Minsk’te imzalanan ve 7375 sayılı Kanunla onaylanması uygun bulunan Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Belarus Cumhuriyeti Hükümeti Arasında Yatırımların Karşılıklı Teşviki ve Korunmasına İlişkin Anlaşmanın onaylanmasına karar verildi.

Anlaşma özellikle bir akit tarafın yatırımcılarının, diğer akit taraf ülkesindeki yatırımları ile ilgili olarak, akit taraflar arasındaki ekonomik iş birliğini artırmayı hedefleyip, bu gibi yatırımlara tanınacak işlemlere ilişkin bir anlaşmanın sermaye ve teknoloji akımı ile akit tarafların ekonomik kalkınmasını teşvik edeceğini kabul eder. Ekonomik kaynakların etkin kullanımı ve yaşam standartlarının geliştirilmesi için yatırımlara adil ve hakkaniyete uygun muamele edilmesinin önemini vurgular.

Cazibe Merkezleri Kapsamında Yatırımların Desteklenmesi Hakkında Kararda Değişiklik Yapılmasına Dair Cumhurbaşkanlığı Kararı

Cazibe Merkezleri Programı Kapsamında Yatırımların Desteklenmesi Hakkında Karar, görece az gelişmiş bölgelerdeki yatırım ortamını canlandırarak istihdam, üretim ve ihracatın artırılması ve bölgeler arası gelişmişlik farklılıklarının azaltılmasına yönelik imalat sanayi, çağrı merkezi ve veri merkezi yatırım projelerinin desteklenmesini amaçlar.

Değişiklik kapsamında 31.12.2022 tarihine kadar yapılacak olan teşvik belgesi müracaatları, 31.12.2024 tarihine kadar uzatılır.

Araştırma, Geliştirme ve Tasarım Faaliyetlerinin Desteklenmesine İlişkin Uygulama ve Denetim Yönetmeliği’nde Yapılan Değişiklik ^[4]

Yönetmelikte yapılan değişikliklerle bakanlık, genel müdürlük, işletme ve kamu personeli gibi çeşitli tanımlar değiştirilirken, desteklenecek programlar, proje değerlendirme komisyonu, proje ortağı, proje yürütücüsü, yönetici şirket şeklinde yeni tanımlar getirildi. Ar-Ge ve yenilik faaliyeti kapsamında değerlendirilmeyecek faaliyetler maddesinde yer alan klinik çalışmalara ilişkin bazı değişiklikler yapılır. Ar-Ge ve tasarım indiriminin uygulanmasında izlenecek yöntem bakımından indirimden yararlanacak işletmelerin vergi dairesine verecekleri belgelere dair bazı değişiklikler söz konusudur. Gelir vergisi stopajı teşviki, sigorta primi desteği uygulaması, desteklenecek programlara ilişkin destekler hakkında yeni düzenlemeler getirildi. Değerlendirme ve Denetim Komisyonu üyelerine, Ar-Ge merkezleri ve tasarım merkezlerine, söz konusu merkezlerdeki değişikliklere, rekabet öncesi iş birliği projelerinin başvuru şekli ve destek süresine, proje değerlendirme komisyonu, komisyon üyeleri ve izleyici ödemelerine, düzenleme ve denetleme yetkisine dair bazı değişiklikler yapıldı.

Kırsal Kalkınma Destekleri Kapsamında Tarıma Dayalı Ekonomik Yatırımların Desteklenmesi Hakkında Tebliğ’inde (Tebliğ No: 2020/24) Çeşitli Tarihlerde Yapılan Değişiklikler [5]

Kadın ve genç girişimler öncelikli olmak üzere gerçek ve tüzel kişilerin tarıma dayalı ekonomik faaliyetlere yönelik yatırımlar için yapılacak hibe ödemelerine dair hususları düzenleyen Tebliğ’de yapılan değişiklik ile 2020-2021 başvuru dönemindeki yatırım projelerinin fiziki olarak son tamamlanma tarihi 01.11.2022 olarak belirlendi.

Tebliğ’e getirilen bir diğer değişiklik ^[6] ile Tebliğ madde 8/1 kapsamında tarımsal ürünlerin depolanmasına yönelik başvurularda “yenilenebilir enerji” ile gerçekleştirilen teknoloji yenileme ve/veya modernizasyonu hibe desteği kapsamına alındı. Değişiklik kapsamında ayrıca madde 13 ile öngörülen hibeye esas proje tutarı limitleri arttırıldı.

Tebliğ’de yapılan bir diğer değişiklik ^[7] ile 2021-2022 başvuru dönemindeki yatırım projelerinin fiziki olarak son tamamlanma tarihi 30.06.2023 olarak belirlendi.

Kırsal Kalkınma Destekleri Kapsamında Kırsal Ekonomik Altyapı Yatırımlarının Desteklenmesi Hakkında Tebliğ (Tebliğ No: 2020/25) ^[8]

Tebliğde kırsal alanda gelişmeyi sağlamak için gerçek ve tüzel kişilerin gerçekleştirecekleri ekonomik yatırımlara yönelik hibe ödemeleri düzenlenir. Tebliğde gerçekleştirilen değişikliklerle yatırım projelerinin son tamamlanma tarihleri belirlendi. Getirilen bir diğer değişiklik ile hibe desteği kapsamı genişletildi.

Türkiye Enerji, Nükleer ve Maden Araştırma Kurumu Ar-Ge Projeleri Kapsamında Gerçekleştirilecek Mal ve Hizmet Alımları ile Yapım İşlerinde Uygulanacak Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik ^[9]

Yönetmeliğin amacı Türkiye Enerji, Nükleer ve Maden Araştırma Kurumu Ar-Ge projeleri kapsamında 4/1/2002 tarihli ve 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu madde 3/b göre gerçekleştirilecek mal ve hizmet alımları ile bu projelerle doğrudan bağlantılı olan ve projenin yürütülmesi için zorunluluk arz eden yapım işlerinde uygulanacak usul ve esasları belirlemektir. Yönetmelik’te ihale usullerine ve bunların uygulanmasına, ihale edilen sözleşmelere, ortak girişimlere dair çeşitli hükümler düzenlenir. 

Yatırımlara Proje Bazlı Devlet Yardımı Verilmesine İlişkin Kararın Uygulanmasına İlişkin Tebliğ (2019/1) ^[10]

Tebliğin amacı, 17.10.2016 tarihli ve 2016/9495 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Yatırımlara Proje Bazlı Devlet Yardımı Verilmesine İlişkin Karar kapsamında yer alan desteklerin uygulanmasına ilişkin usul ve esasların belirlenmesidir. Tebliğ ile nitelikli personel desteği ve enerji desteği uygulama esaslarında, sigorta primi işveren hissesi desteğinde çeşitli değişiklikler yapıldı.

Ulusal Teknoloji Girişimciliği Stratejisi ile İlgili 2022/17 Sayılı Cumhurbaşkanlığı Genelgesi ^[11]

Genelge ile teknoloji girişimciliğinin gelişiminin hızlandırılması ve ekosistemin güçlendirilmesi amacıyla Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından ilgili paydaşlarla iş birliği içinde hazırlanan “Ulusal Teknoloji Girişimciliği Stratejisi” Bakanlığın resmi internet sitesinde yayımlanacağı duyuruldu.

Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği (Sıra No: 542) ^[12]

Yeniden değerleme oranı, yeniden değerleme yapılacak yılın Ekim ayında (Ekim ayı dâhil) bir önceki yılın aynı dönemine göre Türkiye İstatistik Kurumu’nun Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksinde meydana gelen ortalama fiyat artış oranı olup, bu oranın Hazine ve Maliye Bakanlığı’nca Resmî Gazete ile ilan edilmesi gerekir. Yeniden değerleme oranı 2022 yılı için %122,93 olarak tespit edildi.

Ödeme Hizmetleri ve Elektronik Para İhracı İle Ödeme Hizmeti Sağlayıcıları Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik ^[13]

Yönetmelik, ödeme kuruluşları ve elektronik para kuruluşlarının yetkilendirilmesi ve faaliyetleri ile ödeme hizmeti sağlayıcılarına, ödeme hizmetlerinin sunulmasına ve elektronik para ihracına ilişkin usul ve esasları düzenler.  Getirilen değişiklikle Yönetmelik kapsamına giren kuruluşların, Yönetmelik ile getirilen yükümlülüklere yayım tarihinden itibaren bir yıl içinde uyum sağlama yükümlülüğünün süresi 28.02.2023 tarihine kadar uzatıldı.

Elektronik Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun’da Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ^[14]

Yapılan değişiklikler kapsamında “elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcı”, “elektronik ticaret hizmet sağlayıcı”, “elektronik ticaret ortamı”, “elektronik ticaret pazar yeri”, “Elektronik Ticaret Bilgi Sistemi (ETBİS)”, “net işlem hacmi” ve “ekonomik bütünlük” gibi kavramlar ilk defa tanımlandı. Dikkat çeken başlıca değişiklikler, e-ticaret lisansı alma yükümlülüğü, hukuka aykırı içerikten doğan sorumluluk, haksız ticari uygulamalara ilişkin düzenlemelerdir.

Kanun ve ilgili Yönetmelik’e ilişkin ayrıntılı bilgiye aşağıdaki Temmuz ve Aralık ayı Erdem & Erdem Hukuk Postası makalelerinden ulaşabilirsiniz. 

Dikkat Çeken Mevzuat Değişikliklerine İlişkin Ayrıntılar

Araştırma, Geliştirme ve Tasarım Faaliyetlerinin Desteklenmesine İlişkin Uygulama ve Denetim Yönetmeliği

10.08.2016 tarihli ve 29797 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Araştırma, Geliştirme ve Tasarım Faaliyetlerinin Desteklenmesine İlişkin Uygulama ve Denetim Yönetmeliği’nin (“Yönetmelik”) amacı, 28.02.2008 tarihli ve 5746 sayılı Araştırma, Geliştirme ve Tasarım Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun’un uygulamasına ve denetimine ilişkin usul ve esasları düzenlenir.

Başlıca değişiklikler şu şekildedir: ^[15]

• Desteklenecek programlar, proje değerlendirme komisyonu, proje ortağı, proje yürütücüsü, yönetici şirket örnek olmak üzere yeni tanımlar getirildi.
• İlaç üretim izni öncesinde Faz-1 ya da Faz-2 çalışmalarından en az biri yurt içinde gerçekleştirilmeksizin yapılan Faz-3 klinik çalışmalar ile üretim izni sonrasında gerçekleştirilen klinik çalışmaların Yönetmelik’in uygulanmasında Ar-Ge ve yenilik faaliyeti kapsamında değerlendirilmeyeceği belirtildi.
• Ar-Ge ve tasarım indiriminden yararlanacak işletmelerin, yıllık gelir veya kurumlar vergisi beyannamesi ekinde bağlı bulundukları vergi dairesine verecekleri belgelerden biri de desteklenecek programlardan mezunların sayıları ve nitelikleri ile bu personele sağlanan desteğe ilişkin bilgi ve belgeler olarak düzenlendi.
• Ar-Ge ve destek personeli ile Kanun kapsamında Yönetmelik madde 10/1’de sayılan kurum ve kuruluşlar tarafından desteklenen tasarım projelerinde ve tasarım merkezlerinde çalışan tasarım ve destek personelinin; bu çalışmaları karşılığında elde ettikleri ücretleri üzerinden hesaplanan vergiye ilişkin vergi istisnaları bakımından değişiklik yapıldı. Bu kapsamda, vergi indirimine dair düzenlemeler personelin eğitim durumu temel alınarak yeniden düzenlendi.
• Yönetmelik madde 10/4/c ile, Ar-Ge veya tasarım merkezi dışında yürütülmesi zorunlu olan proje faaliyetlerinde merkez dışında geçirilen sürelere ilişkin ücretlerin Cumhurbaşkanınca belirlenen kısmının bazı şartlarla gelir vergisi stopajı teşviki kapsamında değerlendirileceği düzenlendi. Bu şartlardan biri de artık Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nın (“Bakanlık”) onayının alınması değil, Ar-Ge veya tasarım merkezi yönetimi tarafından Bakanlık’a bildirim yapılmasıdır. Ek olarak, Ar-Ge veya tasarım merkezlerinde çalışan doktora mezunu personelin üniversitelerde Ar-Ge ve yenilik alanında ders vermesi veya Ar-Ge ve tasarım personelinin Yönetmelik’te belirtilen girişimcilere mentorluk yapması ile beraber ilgili maddede düzenlenen bazı şartların gerçekleşmesi halinde gelir vergisi stopajı teşviki kapsamında değerlendirilir.
• Değişiklik ile işverenlerin, sigorta primi işveren hissesi desteğinden yararlanabilmeleri için kapsama giren sigortalıların çalışmalarına ilişkin aylık prim ve hizmet belgelerini yasal süresi içinde Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğüne veya Sosyal Güvenlik Merkezine vermeleri yerine, Sosyal Güvenlik Kurumu’na vermeleri gerektiği düzenlendi.
• Ar-Ge merkezleri ile tasarım merkezlerinin Değerlendirme ve Denetim Komisyonu tarafından en geç iki yılda bir yerine, üç yılda bir denetlenmesi öngörüldü. Ayrıca, Bakanlık’ın gerekli görmesi halinde Ar-Ge, yenilik ve tasarım projelerinin denetimlerini yapmak üzere en az bir yıl faaliyette bulunan teknoloji geliştirme bölgelerinin yönetici şirketlerini görevlendirebileceği düzenlendi. Denetimin gerçekleştirilmesine yönelik ayrıntılar Yönetmelik’e eklenen madde 21/A yer alır.
• Yönetmelik’e göre Ar-Ge Merkezi Belgesi veya Tasarım Merkezi Belgesine sahip işletmelerin devir, birleşme, bölünme gibi Yönetmelik’te sayılan birtakım işlemleri için artık Bakanlık da doğrudan yerinde inceleme yapabilir.

Yatırımlara Proje Bazlı Devlet Yardımı Verilmesine İlişkin Kararın Uygulanmasına İlişkin Tebliğ

28.12.2019 tarihli ve 30992 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Yatırımlara Proje Bazlı Devlet Yardımı Verilmesine İlişkin Kararın Uygulanmasına İlişkin Tebliğ (“Tebliğ”) ile Yatırımlara Proje Bazlı Devlet Yardımı Verilmesine İlişkin Karar kapsamında yer alan desteklerin uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar düzenlenir.

Başlıca değişiklikler şu şekildedir: ^[16]

• Nitelikli personele yapılacak destek bakımından banka üzerinden yapılan ödemelerin ve yeminli mali müşavir tarafından hazırlanacak raporun esas alınacağı belirlenir. Ayrıca, ilgili personelin nitelikli personel kapsamına alınmasından önceki dönemlere ait hakların tespit edilecek tutarda dikkate alınmayacağı ifade edilir.
• Değişiklik ile enerji desteği ödemelerine ilişkin alternatif bir usul öngörüldü. Buna göre, kural olarak enerji desteği ödemeleri için müstakil bir sayaç kullanılması gerekir. Ancak, enerji desteği sağlanan yatırımla ilgili olmayan tesislerin ilgili sayaçtan ayrılmasının mümkün olmaması halinde geçmişe dönük yıllık tüketim ortalaması esas alınarak enerji desteği belirlenebilir. Getirilen alternatif usule göre ise destek kararı kapsamında yapılan sabit kıymet yatırım tutarının, kurumun aktifine kayıtlı bulunan toplam sabit kıymet tutarına oranlanmasıyla enerji tüketimi değeri bulunabilir ve bu değer esas alınabilir.
• Sigorta primi işveren hissesi desteği uygulamasına ilişkin olarak ise başvurunun ilave istihdam ve yatırım harcamalarına ilişkin yeminli mali müşavir raporu ile yapılması zorunluluğu getirildi.

Kırsal Kalkınma Destekleri Kapsamında Kırsal Ekonomik Altyapı Yatırımlarının Desteklenmesi Hakkında Tebliğ

21.11.2020 tarihli ve 31311 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Kırsal Kalkınma Destekleri Kapsamında Kırsal Ekonomik Altyapı Yatırımlarının Desteklenmesi Hakkında Tebliğ (“Tebliğ”) ile 01.01.2021 - 31.12.2025 tarihleri arasında kırsal alanda ekonomik ve sosyal gelişmeyi sağlamak, tarım ve tarım dışı istihdamı geliştirmek, gelirleri artırmak ve farklılaştırmak amacıyla; kadınlar ve genç girişimciler öncelikli olmak üzere gerçek ve tüzel kişilerin birincil ve ikincil kırsal ekonomik faaliyetlerine yönelik yatırımları için yapılacak hibe ödemelerine dair hususlar düzenlenir.

Başlıca değişiklikler şu şekildedir:

• 2020-2021 başvuru dönemindeki yatırım projelerinin fiziki olarak son tamamlanma tarihi 01.11.2022 olarak belirlendi. ^[17]
• 2021-2022 başvuru dönemindeki yatırım projelerinin fiziki olarak son tamamlanma tarihi 30.06.2023 olarak belirlendi. ^[18]
• Tebliğ’e getirilen bir diğer değişiklik ^[19] ile madde 8’e eklenen beşinci fıkra uyarınca “Tarımsal ürünlerin depolanmasına yönelik başvurularda çelik silo ve soğuk hava deposu yapımına yönelik yeni tesislerin yapımı ile yenilenebilir enerji ve/veya soğuk hava deposu ekipmanıyla sınırlı olmak kaydı ile teknoloji yenileme ve/veya modernizasyonu” hibe desteği kapsamına alındı. Değişiklik ile ayrıca madde 13’de öngörülen hibeye esas proje tutarı limitleri arttırıldı.

Dikkat Çeken Start-up ve Girişim Sermayesi Yatırımlarına Genel Bakış

Start-up ekosisteminin gelişimini desteklemek üzere yürürlüğe giren mevzuat düzenlemeleri, deneyimlenen ekosistem paydaşları ve yatırım turlarında farklı aşamaları tamamlamış start-up’lar ve girişim sermayesi yatırım fonları ile beraber 2017 yılı itibariyle Türk start-up ekosistemi, yeni bir döneme girmiş oldu. Özellikle Trendyol ve Getir’in aldığı büyük yatırımların görülen bu atılıma katkısı büyüktür. Yaşanan bu atılımın önemli bir sonucu ise, yatırımların sayısı ve toplam tutarındaki artışın yanı sıra milyar dolarlık değerlemelere ulaşan Türk girişimlerin ortaya çıkması oldu. 2020 öncesinde 1.000.000.000 ABD Doları değerlemeyi aşan tek bir girişim dahi söz konusu değilken, halihazırda altı girişim 1.000.000.000 ABD Doları değerlemeyi aşmış olup, bunlardan ikisi (Getir ve Trendyol) ‘decacorn’ unvanı almayı başarmıştır. ^[20]

Türk Start-up Ekosisteminde Yatırımlara İlişkin Zaman Çizelgesi

^{Kaynak: startups.watch}

Tecrübe Döneminde Türkiye’de Melek ve Girişim Sermayesi Yatırımları

^{Kaynak: startups.watch}

• 28.09.2022 tarihinde LinkedIn En İyi Start-up’lar 2022 listesi ile Türkiye’nin yükselişte olan 10 şirketi duyuruldu. Listelenen şirketler incelendiğinde, veri bilimi, web geliştirme, dijital okuryazarlık, oyun geliştirme kavramlarının öne çıktığı gözlemlenir. Dikkat çeken şirketler ise, finansal hizmet, oyun ve yazılım geliştirme konularında faaliyet gösterir. ^[21]
• Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK), 2012 yılından bu yana fikir aşamasındaki girişimlere TÜBİTAK BiGG Programı aracılığıyla hibe sağlar. Bu çerçevede 2022 yılında 178 girişimin her biri 450.000 Türk Lirası hibe aldı.^[22]
• 2022 yılının ilk dokuz ayında 81 yeni girişim sermayesi yatırım ortaklığı kuruldu. Söz konusu yatırımların çoğu 10.000.000 ABD Dolarının altında yatırım büyüklüğüne sahip olduğu için “on shore mikro fonlar” olarak ifade edilir.

2022 Yılında Oyun Sektöründeki İşlemlere Göre İlk 5 Ülke

^{Kaynak: startups.watch}

• Her ne kadar son dönemde yaşanan ekonomik daralma yatırımcıların risk iştahını azaltmış olsa da bu fonlar sayesinde önümüzdeki yıllarda özellikle tohum öncesi ve tohum aşamasındaki girişimler için yatırım sıkıntısı yaşanmayacağı öngörülür. ^[23]
• Oyun sektörü Türkiye’nin en canlı sektörlerden biri olarak karşımıza çıkar. Türkiye, İngiltere'den sonra Avrupa'da en fazla oyun stüdyosuna sahip olan ülke oldu.
• Türkiye’de sadece son iki yılda 266 oyun stüdyosu kuruldu ve 2022 yılının ilk dokuz ayında anlaşma sayısı azalsa da yatırım tutarı açısından 342.000.000 ABD Doları ile rekor kırıldı.
• Önümüzdeki aylarda sektöre ilginin artarak devam etmesi, hatta en az bir unicorn daha ortaya çıkması beklenir. ^[24]

Türkiye’de Girişim Yatırımları (GSYF / GSYO* Hariç)

^{Kaynak: startups.watch / *Girişim Sermayesi Yatırım Fonu / Girişim Sermayesi Yatırım Ortaklığı}

“Billion Dollar Club” Üyeleri

^{Kaynak: startups.watch}

Post-Pandemi Dönemi

• Özellikle pandemi döneminde adeta üç-dört yıl ileriye sıçrayan dijitalleşme dalgası, Türkiye’de bazı sektörleri gözde hale getirdi. Bu sektörlerin başında Trendyol'un decacorn olmasıyla ivme kazanan e-ticaret sektörü gelir. E-ticaret sektöründeki talep fazlasına, aynı gün teslimat gibi çözümlerle ivme kazanan lojistik ve tedarik (fulfillment) dikeyleri eşlik eder.
• E-ticaret sektöründeki gelişmeleri deeptech ve biotech alanlarında yaşanan gelişmeler takip etti. Bu çerçevede fon sayısı arttı ve girişimcilerin kullanabileceği yeni laboratuvarlar açıldı. Önümüzdeki yıllarda sektörde yukarı yönlü bir hareket olacağına dair ipuçları gözlendiği değerlendirilir.
• Regülasyonların da desteği ile birçok yeniliğin önünün açıldığı mobilite sektörü Martı’nın yarattığı başarı hikayesi ile ivme kazandı. Bu yönde sektöre yönelik ilginin artarak devam edeceği ifade edilir. ^[25]
• Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği, Google.org’un desteğiyle, Türkiye Start-up Platformu’nu hayata geçireceğini resmi internet sayfasından duyurdu. Kurulacak platform ile Türkiye start-up ekosisteminin güçlendirilmesi, Türkiye’de faaliyet gösteren start-up’ları kayıt altına alarak görünürlüklerini artırılması, yatırımcılar ve müşterilerle buluşturulması amaçlanır.

Yerli ve/veya Türkiye Bağlantılı Start-up ve Girişim Sermayesi Yatırımları

POW Games ^[26]

İngiltere merkezli Matchingham Games, POW Games’in geliştirdiği iki oyunu (Food Match 3D ve Tile Match: Home Design Puzzle) 10.000.000 Sterlin’e satın aldı. Matchingham Games’in kurucusu ve CEO’su Fatih Haltaş oyunların hibrit puzzle kategorisinde rakiplerinden ayrıştığını ifade etti.

Magic Games ^[27]

Yerli oyun şirketi Magic Games, Makers Fund liderliğinde gerçekleşen tohum yatırım turunda 5.000.000 ABD Doları yatırım aldı. Yatırım turuna, Hummingbird Ventures’tan Fırat İleri de katıldı.

Magic Games, sosyal etkileşimleri ön plana çıkararak online bulmaca oyunları geliştirmeyi hedefliyor. 

GT Karbon ^[28]

Aksiyel fan üreticisi GT Karbon, Arz Portföy Üçüncü Girişim Sermayesi Yatırım Fonu tarafından 4.000.000 Euro yatırım aldı.

GT Karbon İzleme Kurucusu ve Yönetim Kurulu Başkanı Savaş Tosun, GK aksiyel fiber fan kanatlarının Türkiye’nin önde gelen tesislerinde %30’un üzerinde enerji verimliliği sağladığını belirterek, Arz Portföy’ün yatırımı ile Türkiye’nin enerjiye dayalı cari açığının azaltılmasına katkıda bulunacaklarını ifade etti. Ayrıca girişimin enerji sektöründe sürdürülebilirlik ve verimliliği destekleyeceği vurgulandı.

Faradai [29]

Yerli girişim Reengen’in çatı şirketi olan, enerji tüketim ve karbon emisyon verilerinin toplanması, analizi, raporlanması ve emisyon düşüşü için kurumsal analitik platformu geliştiren Londra merkezli Faradai 2.400.000 ABD Doları yatırım aldı.

İngiltere merkezli Edenbase ve İsviçre merkezli Sangha Capital fonlarının liderlik ettiği yatırım turuna Silikon Vadisi merkezli ACTAI Ventures, İngiltere merkezli yatırım fonu Goldacre, Singapur merkezli teknoloji fonu EthAum Ventures, Türkiye’den Mono Mimarlık ve Birleşik Arap Emirlikleri ile Hindistan’dan melek yatırımcılar katıldı.

Elyzio ^[30]

Blockchain altyapısına sahip, yeni nesil oyunlar geliştiren Elyzio, 2.000.000 ABD Doları yatırım aldı. Vgames liderliğinde gerçekleşen yatırım turuna Shima Capital, Solana Ventures, Paribu Ventures ve melek yatırımcı Abdelmounaim Derraz katıldı.

TeaTechs ^[31]

Eylül ayında 2.500.000 ABD Doları değerleme ile tohum yatırım alan TeaTechs, iki aydan kısa bir sürede 3.500.000 ABD Doları değerleme üzerinden Mithat Özbek’ten yeni bir yatırım aldı. Yatırımın tutarı ise paylaşılmadı.

Ddosify ^[32]

GitHub ve Docker Hub’da toplamda 1.000.000 indirmeye ulaşan ve kod gerektirmeden kullanılabilen bir platform olan Ddosify’ın 500 Emerging Europe’dan 2.000.000 Euro’ya ulaşan yatırım aldığı duyuruldu.

Artcomun ^[33]

Bir KWORKS girişimi olan ve sanat ve teknoloji odaklı teknolojiler geliştiren Artcomun, tohum öncesi yatırım turunda 2.000.000 ABD Doları değerleme ile yatırım aldı.

TelomEYE Pharmaceutical ^[34]

Yaşa bağlı hastalıkların önlenmesi ve tedavisi üzerinde çalışan ve bir biyoteknoloji girişimi olan TelomEYE Pharmaceutical, 10.000.000 ABD Doları değerleme üzerinden 1.000.000 ABD Doları yatırım aldı.

Bridgesoft ^[35]

2020 yılında TÜBİTAK 1512 desteği ile kurulan, görüntü işleme ve derin öğrenme teknolojileri ile geliştirdiği donanımları zirai ekipmanlara entegre ederek tasarımlar geliştiren Bridgesoft, Letven Capital Tars Girişim Sermayesi Fonu’ndan 45.000.000 Türk Lirası değerleme üzerinden 8.000.000 Türk Lirası yatırım aldı.

Yenir ^[36]

Eksim Ventures, gıda israfına odaklanan pazar yeri uygulaması Yenir’e 30.000.000 Türk Lirası değerleme üzerinden yatırım yaptı. Böylece, Yenir tohum öncesi yatırım turunu tamamlamış oldu. Yatırım tutarı ise paylaşılmadı.

Edurey ^[37]

Eğitim teknolojileri üzerine çalışan girişim Edurey, 20.000.000 Türk Lirası değerleme üzerinden yatırım aldı. Global Trust Venture liderliğinde gerçekleşen yatırım turuna birçok isim katıldı.

Alternatif SuperApp ^[38]

Alternatif SuperApp, kitle fonlaması ile başlattığı yatırım turunu tamamladı ve 1400’e yakın yatırımcı ile 17.000.000 Türk Lirasını aşkın yatırım aldı.

DogGO ^[39]

Start-up Burada üzerinden gerçekleştirdiği paya dayalı kitle fonlaması kampanyasında 5.400.000 Türk Lirası hedefine ek fonlamayla %120’ye ulaşan DogGO 2018’de evcil hayvan sahibi ailelere güvenli köpek gezdirme ve evde bakım gibi hizmetleri sunmak için kuruldu.

Şirket, Hedef Portföy Yönetimi, Start-up Burada GSYF, VeVentures, EGİAD Melek Yatırımcı Ağı melek yatırımcıları ve Angel Effect Melek Yatırımcı Ağı’nın üyesi nitelikli yatırımcı Sercan Alıcı gibi isimlerden yatırım aldı.

DogGO, 31 Ekim haftasında paya dayalı kitle fonlaması başlattı ve 10 gün içerisinde 5.400.000 Türk Lirası fon hedefini aşarak yüzde 120’ye ulaşan yatırım turunu kapattı. Aldığı yatırım ile birlikte DogGO, 2023 yılında farklı şehirlere hizmetlerini ulaştırmayı ve hizmet ürünlerini çeşitlendirmeyi hedefler.

Heaventures ^[40]

Heaventures, 211.000.000 Türk Lirası değerleme üzerinden 26.000.000 Türk Lirası yatırım aldı.

Heaventures, yatırım yaptığı girişim sayısını 2023 sonuna kadar 18’e, 2024 yılı sonuna kadar 30’a çıkarmayı; portföy değerini ise 420.000.000 ABD Dolarının üzerine taşımayı planladığını duyurdu.

Martı ^[41]

Martı, arabalarında boş koltuğu olan sürücüler ile Martı kullanıcılarını buluşturmak üzere tasarladığı Tek Araçla Gidelim (TAG) isimli girişimini uygulamaya koydu.

PWC Türkiye ^[42]

PwC Türkiye tarafından yürütülen ve sürdürülebilir projelere yatırım yaparak proje sahiplerine finansman sağlamayı amaçlayan Climate Finance Accelerator Türkiye programı kapsamında yatırım alacak sekiz girişim belirlendi. Bunlar arasında Algdeha, Biotrend, Evreka, Garbiyogaz, Gio, IWROBOTX, TEMSA, Werover yer aldı.

Plummy Games ^[43]

Çabuk tüketilebilen gündelik oyunlar olarak tanımlanabilecek casual oyunlar geliştiren Plummy Games, X-FLOW’dan 6.000.000 ABD Doları yatırım aldı. Plummy Games; Olga Zamisnaia, Can Şahin ve Adnan Kobazoğlu liderliğinde kuruldu.

Estonya, Türkiye ve Moldova’da ofisleri bulunan Plummy Games’e ait Star Merge adlı oyunun 10.000’den fazla indirme sayısına ulaştığı ifade edildi.

Supply Chain Wizard ^[44]

2014 yılında Evren Özkaya tarafından kurulan ABD merkezli dijital fabrika platformu Supply Chain Wizard, Panoramic Ventures liderliğinde Sabancı Ventures’ın da katıldığı A serisi yatırım turunda 10.000.000 ABD Doları yatırım aldı. Şirket, söz konusu yatırımın üreticilerin otonom tedarik zincirlerine ulaşmaları için gerekli olan dijital fabrikaları kurmalarında yardımcı olacağını paylaştı.

Supply Chain Wizard, söz konusu yatırım turunda Sabancı Topluluğu’ndan ise 1.500.000 ABD Doları yatırım aldı ^[45].

Paket Mutfak ^[46]

Bulut mutfak girişimi ^[47] Paket Mutfak, girdiği yatırım turunu 3.000.000 ABD Doları yatırım alarak sonlandırdı. Yatırım turuna Nokta Yatırım Holding, İGA İstanbul Havalimanı CEO’su Kadri Samsunlu, TikTak kurucusu Ersan Öztürk ve şirketin mevcut hissedarları katıldı.

Bitci Holding ^[48]

Bitci Holding; VRMars, Metagalactica ve YacthingVerse adlı üç adet metaverse projesine 30.000.000 Türk Lirası yatırım yaptı.

Getir ^[49]

Mart ayında 11.800.000.000 ABD Doları değerleme ile Avrupa’daki hızlı market ürünleri teslimatı sektöründe decacorn unvanını alan ilk şirket olan Getir, Avrupa’daki rakibi Gorillas’ı 1.200.000.000 ABD Dolarına satın aldı.

Kağan Sümer tarafından kurulan Gorillas, A Serisi yatırım turunda 44.000.000 ABD Doları, B Serisi yatırım turunda ise 290.000.000 ABD Doları yatırım almıştı.

PictorLabs ^[50]

Tıbbi teknoloji alanında çalışan iki girişimci Aydoğan Özcan ve Yair Rivenson tarafından kurulan ABD merkezli dijital patoloji girişimi PictorLabs, M Ventures, SCC Soft Computer ve Koç Holding tarafından yönetilen yatırım turunda 15.200.000 ABD Doları yatırım aldı.

Şirket tek bir doku örneği üzerinden hücrelerin mikroskop altında görünmelerini, hücre ve dokuların doğrudan incelenmesini sağlayarak hastalıkların teşhis ve tedavisine kolaylık sağlıyor.

Roketfy ^[51]

İçerik Bulutu teknik ekibinde liderlik yapan Rüstem Ramadan tarafından kurulan Roketfy, yaklaşık altı ay önce görüşmelerine başladığı ilk yatırım turunda APY Ventures’tan 2.500.000 ABD Doları değerleme ile yatırım aldı.

E-mağazaların pazar yeri içerisinde büyümelerini amaçlayan girişim, listeleme optimizasyonu analizi ve müşteri yorumlarının işlenmesi gibi konularda hizmet sunuyor. Girişimin sunduğu hizmetten halihazırda Hepsiburada ve Trendyol satıcıları da dahil olmak üzere 1.000’den fazla pazar yeri mağazası faydalanıyor. Rocketfy, Türkiye’deki satıcıların yanı sıra uluslararası alanda ETSY satıcıları için de hizmet sunmayı amaçlıyor.

Kamion ^[52]

Berkay Adlım tarafından dijital lojistik platformu olarak kurulan ve 2022 yılında ciro bazında ortalama sekiz kat büyüdüğü paylaşılan Kamion 2.000.000 ABD Doları tohum yatırım aldı.

Mobil uygulaması da olan Kamion, yük veren müşterilerine güvenilir nakliyecilerle uygun fiyatlara yüksek performanslı hizmet sunmayı hedefliyor ve nakliyeci müşterilerine zamanında ödeme, hafif yük, düşük bekleme süreleri taahhüt ediyor.

FormaStar ^[53]

Sporun tüm paydaşlarını dijital ortamda buluşturan ve Fehmi Hikmet Öncel tarafından kurulan FormaStar Kerim Kotan’ın liderliğinde 3.500.000 ABD Doları değerleme üzerinden 500.000 ABD Doları yatırım aldı.

SAF Nutrition ^[54]

Yatırım turuna melek yatırımcılar Belis Üstünel, Şule Zorlu, Özge Yürür ve Ömer Üstünel’in katıldığı SAF Nutrition, A serisi öncesi köprü yatırım turunda 15.000.000 ABD Doları değerleme üzerinden 750.000 ABD Doları yatırım aldı.

Birleşik Krallık ve Almanya’da da faaliyet gösteren SAF Nutrition bitki bazlı gıdalar, sporculara ve çocuklara özel ürünler, sağlıklı atıştırmalar ile ön plana çıkıyor.

Good Jobs Games ^[55]

2017 yılında İstanbul’da kurulan Good Jobs Games’in geliştirdiği Zen Match adlı mobil oyunun, yurt dışı merkezli Moon Active’e satıldığı duyuruldu.

Rekabet Kurumu duyurusuna göre, Zen Match oyununa ilişkin iş ve bir kısım varlıklar Moon Active tarafından devralındı. Moon Active’in, 425.000.000 ABD Dolarının üzerinde yatırım alan bir girişim olduğu ifade ediliyor.

YapıRadar ^[56]

YapıRadar’ın ikinci tohum yatırım turunu 34.000.000 Türk Lirası değerleme ile tamamladığı duyuruldu. Yatırım turuna melek yatırımcılar Ahu Serter, Melih Ödemiş, Mehmet Çelikol, Yılmaz Yıldız, Ahmet Giray Ölmez, Onur Kurugöl, Emre Açıkel ile Light Eagle, Partner, Join Venture katıldı.

İnşaat projelerine ait verileri ortak bir platformda toplayarak tedarikçi ve müteahhitleri bir araya getiren girişim, üyelikler üzerinden gelir elde ediyor

In4startups ^[57]

Şerafettin Özsoy ve Ahmet Sefa Bir tarafından kurulan yatırım ağı In4startups, ikinci yatırımında, 50.000.000 Türk Lirası değerleme üzerinden yatırım aldı.

In4startups, girişimcilerin yatırım sürecinin daha hızlı ilerletilmesini amaçlar. Bu çerçevede girişimlerin iş modellerinin, mali analizlerinin, değerlemelerinin, rekabet analizlerinin üye yatırımcılara sunulmasına dayanan bir iş modeli sunar.

Massive Bio ^[58]

Kanser hastalığının teşhisi ve tedavisinde yapay zeka destekli kişiselleştirilmiş hizmet sağlayan biyoteknoloji girişimi Massive Bio, B serisi yatırım turunda 16.500.000 ABD Doları yatırım aldı. Yerli girişimin almış olduğu toplam yatırım böylelikle 23.300.000 ABD Dolarına çıktı.

2015’te Dr. Selin Kurnaz, Çağatay Çulcuoğlu ve Dr. Arturo Loaiza-Bonilla tarafından New York’ta kurulan Massive Bio, 2021 yılından beri Türkiye’de faaliyet göstermektedir.

Carrtell ^[59]

Kargo ve teslimat konularında teknolojik çözümler geliştiren Carrtell, ikinci yatırım turunda, 50.000.000 Türk Lirası değerleme ile yatırım aldı.

Girişim, sunduğu teslimat yönetimi ürünüyle, KOBİ’lerin lojistik maliyetlerini düşürmeyi amaçlar.

Miniyol ^[60]

Çevrimiçi araç kiralama girişimi Miniyol’un kitlesel fonlama kampanyasını 10.200.000 Türk Lirası ile tamamladığı ifade edildi.

Girişimin ilk 17 ayda 11.000.000 Türk Lirası ciroya ulaştığı görülürken, beşinci yılda 548.000.000 Türk Lirası cironun hedeflendiği belirtildi. Girişimin kurucu ortağı Yaşar Çelik, mobiliteyi arttırmayı amaçlayan yeni ürünlerini uygulamaya koymaya hazırlandıklarını duyurdu.

Winfluencer ^[61]

Markalar için influencer iş gücü pazarı oluşturan Winfluencer, melek yatırımcılardan 2.500.000 Türk Lirası yatırım aldı.

Winfluencer, e-ticaret siteleri ile influencer’ları ortak bir platform altında buluşturur. Girişim, e-ticaret sitelerini her bir influencer ile ayrı sözleşme imzalamaları nedeniyle üstlenecekleri operasyonel masraflardan kurtarırken influencer’ların da daha çok marka ile eşleşebilmelerini sağlar.

Raporu pdf formatında indirmek için tıklayınız.