61 TİCARET HUKUKU Taşıyanın Hapis Hakkı* Av. Duygu Öner Giriş Taşıyanın taşıma sözleşmesinden doğan alacaklarının teminat altına alınabilmesi için, kanun koyucu yük üzerinde taşıyan lehine hapis hakkı öngörür. Taşıyanın hapis hakkı, kara yoluyla taşıma ve deniz yolu ile yapılan taşımalar bakımından 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu (“TTK”) kapsamında ayrı düzenlemelere tabi olmakla birlikte hem kara yoluyla yapılan taşımalar hem de deniz yoluyla yapılan taşımalar bakımından taşıyanın eşya üzerinde hapis hakkı mevcuttur. Bu Hukuk Postası makalesinde deniz yoluyla yapılan taşımalarda deniz taşıyanının yük üzerinde haiz olduğu hapis hakkı incelenir. Hapis Hakkının Kapsamı ve Taşıtan ile Gönderilene Karşı Kullanılması Taşıyan, denizde taşıma (navlun) sözleşmesinden doğan alacakları için, 4721 sayılı Türk Medenî Kanunu’nun (“TMK”) m. 950-953 uyarınca yük üzerinde hapis hakkına sahiptir. TMK m. 950 uyarınca alacaklı, borçluya ait olup onun rızasıyla zilyedi bulunduğu taşınırı veya kıymetli evrakı, borcun muaccel olması ve niteliği itibarıyla bu eşyanın alacak ile bağlantısı bulunması halinde, borç ödeninceye kadar hapsedebilir. Kanun koyucu TTK m. 1201 ile hapis hakkına ilişkin TMK’da yer alan genel hükümlere atıf yapmakla birlikte, taşıma ilişkisinin tarafları ve taşıma sözleşmesinin ayrışan yönlerini de dikkate alarak, taşıyanının hapis hakkına ilişkin olarak TMK’dan bağımsız ve ayrı düzenlemeler kaleme almıştır. Taşıyan, navlun sözleşmesinden doğan bütün alacakları için, navlun sözleşmesinin tarafı olan taşıtana karşı hapis hakkı kullanabilir. Söz konusu alacaklar kapsamına, navlun ücreti, mesafe navlunu, ölü navlun, sürastarya parası, konteynerin beklemesinden kaynaklanan * Haziran 2021 tarihli Makale
RkJQdWJsaXNoZXIy MjUzNjE=