200 HUKUK POSTASI 2021 kullanılması prensibi) da aynı maddenin ikinci fıkrasında; “Bir hakkın açıkça kötüye kullanılmasını hukuk düzeni korumaz” olarak cevap bulmuştur. Dilimize, çelişkili davranma yasağı olarak çevrilmiş olan venire contra factum proprium, işte bu çatı kavram olan dürüstlük kuralı ile hakkın kötüye kullanılması kavramlarının altında ancak bu çatı kavramın diğer görünüm şekillerinden de ayrı bir yere sahiptir. Önceki davranışı ile çelişkili davranarak muhatabının zorda kalmasına neden olan kişi aynı zamanda hakkını kötüye kullanmıştır. Bu sebeple çelişkili davranma yasağı, bir hakkın kötüye kullanılması üst kavramı altında yer alır.4 Genel ilke olarak, bir kimsenin davranışlarında tutarlık bulunmasını gerektiren bir hukuk kuralı yoktur. Fakat bir hukuki ilişkide bir kimse davranışı ile karşı tarafta korunmaya layık ve esaslı bir güven uyandırdıktan sonra, artık bu davranışına ve uyandırdığı güvene aykırı, onunla çelişkili tutum takınamaz ve sonraki davranışlarıyla karşı tarafta hayal kırıklığı yaratamaz; aksi taktirde onun bu tutumu hakkın kötüye kullanılması teşkil edebilir.5 Bir diğer ifade ile; eğer önceki davranış yoluyla korunmaya değer bir güven yaratılmışsa, yeni bir davranışla bunun boşa çıkarılması ile hukuken çelişkili davranış söz konusu olur.6 Venire contra factum proprium (çelişkili davranma yasağı), pacta sunt servanda (ahde vefa) ile burada ayrışmaktadır. Pacta sunt servanda varsayımında açıklanmış iradenin bağlayıcı olmasına karşılık venire contra factum proprium’da güven sebebiyle muhatabın constantina’sına olan bağlılık söz konusudur.7 Çelişkili Davranma Yasağının Unsurları Doktrinde çelişkili davranma yasağının var olduğunun kabul edilebilmesi için birtakım koşulların varlığı aranmıştır. Bu koşulların ilki, şüphesiz, çelişkili davranıştır. Bir davranış örüntüsünde çelişki4 Akyol, Şener: Medeni Hukukta Çelişki Yasağı Prof. Dr. Feyzi N. Feyzioğlu’nun Anısına Armağan, Vedat Kitapçılık 2007, s. 5. 5 Oğuzman/Barlas, s. 261. 6 Kılıçoğlu, Mustafa: Yargıtay Kararları Işığında Dürüstlük Kuralı ve Hakkın Açıkça Kötüye Kullanılması Yasağı İsviçre – Türk Öğretisi, Bilge Yayınevi 2015, s.9. 7 Akyol, (2007), s. 3.
RkJQdWJsaXNoZXIy MjUzNjE=