ERDEM-HUKUK-POSTASI-TR-2018-metin

35 TİCARET HUKUKU TBK m. 25’in koymayı amaçladığı dürüstlük kuralı ölçütünü Alman hukukunda karşılayan ve somutlaştıran hüküm Alman Medeni Kanunum. 307’dir 11 . Sorumsuzluk anlaşmaları konusunda genel olarak daha serbest bir rejime sahip Alman hukukunda, standart şartlarda dü - zenlenen sorumsuzluk anlaşmalarına ilişkin olarak özel bir hüküm yer alır. Maddenin ikinci fıkrasının ikinci bendi uyarınca, standart şartlar - da, sözleşmenin doğasından kaynaklanan esaslı hak ve yükümlülükler sözleşmenin amacını tehlikeye sokacak ölçüde sınırlandırılıyorsa, söz konusu sınırlandırmanın karşı tarafın hukuki durumunu haksız surette ağırlaştırdığı kabul edilir ve bu şekilde dürüstlük kuralarına aykırı bir ağırlaştırma geçersiz sayılır. Sonuç Satış sözleşmelerinde kanunda öngörülen ayıptan doğan sorumlu - luğa ilişkin hükümlerin yerine geçmek üzere satıcı tarafından sözleş - mesel garantiler verildiğine sıklıkla rastlanır. Sözleşmesel garantiler ile alıcının kanundan doğan sözleşmeden dönme, tamirat, değişim, bedelde indirim gibi seçimlik hakları genişletilebilir, tekrarlanabilir, sınırlandı - rılabilir veya tamamen kaldırılabilir. Tarafların kanunda öngörülen so - rumluluk rejimini ortadan kaldırarak sözleşme hükümlerini uygulamak istemeleri halinde, bunu açık şekilde kararlaştırmaları gerekir. Satış sözleşmelerinde satıcının sorumluluğunu sınırlandıran veya ortadan kaldıran hükümler “sorumsuzluk anlaşması” niteliğindedir. Sorumsuzluk anlaşmaları çoğu hukuk düzeninde ve milletlerarası sözleşmelerde özel olarak ele alınır ve genellikle satıcının ağır kusuru, kasti ihlali veya ağır ihmali hallerinde ya da makul veya ölçülü olma - dıkları durumlarda geçersiz kabul edilir. Sorumsuzluk anlaşmalarının satıcının standart satış şartlarında yer alıp genel işlem koşulu niteliği taşıdığı durumlarda ise, dürüst - lük kurallarına aykırı olarak alıcının aleyhine veya onun durumunu ağırlaştırıcı nitelikte olan sınırlandırmalar yazılmamış sayılır. Alman hukukunda bu konuda yer alan özel düzenleme gereği, sözleşmenin doğasından kaynaklanan esaslı hak ve yükümlülükleri sözleşmenin amacını tehlikeye sokacak ölçüde sınırlandıran genel işlem koşulları geçersizdir. 11 Başalp, Nilgün : Sorumsuzluk Anlaşmaları, İstanbul 2011, s. 207.