ERDEM-HUKUK-POSTASI-TR-2018-metin

34 HUKUK POSTASI 2018 • Unidroit İlkeleri 2016 (“İlkeler”): İlkeler’in sorumsuzluk anlaşmalarını düzenleyen 7.1.6 maddesi uyarınca, sözleş - menin amacına göre önemli ölçüde haksız ise, sorumsuzluk anlaşmasına dayanılamaz. Maddenin şerhinde, “önemli öl - çüde haksız” kavramına açıklama getirilir ve sorumsuzluk anlaşmasının önemli ölçüde haksız olarak değerlendirilmesi için somut hükmün haksız olması ve tarafların edimleri ara - sında açık bir dengesizliğe neden olması gerektiği belirtilir. Ayrıca, yine şerhe göre, bir sorumsuzluk şartı tek başına mutlak anlamda haksız olmasa bile, borcun kasti olarak veya ağır ihmal nedeniyle ifa edilmemesi halinde veya alacaklının sorumsuzluk anlaşmasının sonuçlarından uygun sigortayı yaptırarak bile kurtulamayacak olduğu hallerde sorumsuzluk anlaşması geçersiz sayılır. Standart Satış Şartlarında Yer Alan Sorumsuzluk Anlaşmaları Uygulamada sorumsuzluk anlaşmalarının genellikle satıcının standart satış şartlarında yer aldığı görülür. Standart satış şartları genel işlem koşulları niteliğindedir. Genel işlem koşulları TBK m. 20’de “bir sözleşme yapılırken düzenleyenin, ileride çok sayıdaki benzer sözleşmede kullanmak amacıyla, önceden, tek başına hazırlayarak karşı tarafa sunduğu sözleşme hükümleri” olarak tanımlanır. Bir satış sözleşmesinde bu koşullar genellikle satıcı tarafından oluşturulur ve satış sözleşmesinin eki olarak alıcı tarafından imzalanması istenir. TBK m. 21 uyarınca, karşı tarafın menfaatine aykırı genel işlem koşullarının sözleşmenin kapsamına girmesi, sözleşmenin yapılması sırasında düzenleyenin karşı tarafa, bu koşulların varlığı hakkında açıkça bilgi verip bunların içeriğini öğrenme olanağı sağlamasına ve karşı tarafın da bu koşulları kabul etmesine bağlıdır. Aksi takdirde, genel işlem koşulları yazılmamış sayılır. TBK m. 25 de genel işlem koşullarına, dürüstlük kurallarına ay - kırı olarak, karşı tarafın aleyhine veya onun durumunu ağırlaştırıcı ni - telikte hükümler konulamayacağını düzenler. Örneğin; alıcının, satın aldığı bilgisayarın ayıplı olması halinde değişim veya tamirat hakkını yalnızca satışı takip eden üç günlük süre içerisinde kullanabileceğine dair bir standart şart geçersiz sayılmalıdır.