HUKUKU-POSTASI-2017

20 HUKUK POSTASI 2017 ile sınırlandırılabilir veya kaldırılabilir. Bu oranın esas sözleşme ile azaltılması mümkün değildir. Haklı Sebep Rüçhan hakkının haklı sebep olmaksızın sınırlandırılması veya kaldırılması mümkün değildir. TTK m. 461/2 sınırlı sayıda olmaya- cak şekilde, örnekleme yoluyla bu haklı sebeplere yer verir. Kanunda sayılan bu sebepler halka arz, işletmelerin, işletme kısımlarının, işti- raklerin devralınması ve işçilerin şirkete katılmalarıdır. Madde gerekçesinde ifade edildiği üzere, maddede sayılan örnek- ler, haklı sebeplerin bu örnekler çerçevesinde belirlenmesini gerekli kılmaz. Şirketin finansal menfaatleri, ödeme dar boğazından kurtul- ma, teknoloji alınması gibi sebepler de haklı niteliktedir. Rüçhan hakkının sınırlandırılması veya kaldırılmasında eşit iş- lem ilkesi de sıklıkla gündeme gelir. İsviçre Federal Mahkemesi’nin 1992 tarihli kararına 8 göre, sermaye artırımı sırasında pay sahiplerine tanınan rüçhan hakkı eşit işlem ilkesine uygun olarak kullanılmalıdır. Genel kurul tarafından bu hak ancak objektif bir gerekçeye dayanarak, şirketin meşru menfaati uyarınca gerekliyse, örneğin yeni ortak almak amacıyla sermaye artırımı yapılması veya yatırımcı çevresinin geniş- letilmesi halinde sınırlandırılabilir. Mahkemenin 1966 tarihli kararında da rüçhan hakkı konusunda önemli ilkeler yer alır 9 . Karara konu olan olayda sermaye artırımı yapılmış ve genel kurul, şirkette yönetim kurulu üyesi veya işçi olarak görev alan pay sahipleri dışındaki pay sahiplerinin rüçhan hakkından yararlanamayacağı yönünde karar almıştır. Şirket pay sahiplerinden bazıları şirketin faaliyet alanına giren işlerde çalışarak şirket ile rekabet ettikleri için bu pay sahiplerinin kâra katılımın azaltılması istenmiştir. Mahkeme verdiği kararda, sınırlamanın şirketin gelişimi ve devamı açısından kaçınılmaz ve önemli bir nedeni olduğu takdirde geçerli olacağını, aksi takdirde eşit işlem ilkesine aykırılıktan dolayı geçersiz 8 ATF 117 II 290 – JDT 1992 I 318-320; H. Ercüment Erdem, “Türk ve İsviçre Hu- kuklarında Eşit İşlem İlkesi”, İsviçre Borçlar Kanunu’nun İktibasının 80. Yılında İsviçre Borçlar Hukuku’nun Türk Ticaret Hukuku’na Etkileri, İstanbul 2009, s. 413. 9 JDT 1966 I 264-277; Erdem, s. 413.