HUKUKU-POSTASI-2017

4 HUKUK POSTASI 2017 Milletlerarası Ticaret Hukukunda Esnek Hukuk Kuralları Tanım . Yukarıda tanımlandığı üzere, esnek hukuk kuralları bağ- layıcı olmayan ve normatif özelliklerini gördükleri kamusal kabulden alan kurallar bütünüdür. Genel olarak, model kanunlar, teamül ve uygulamaların sivil toplum örgütleri tarafından yazılı hale getirilmiş metinleri, milletlerarası ticari terimler, model formlar ve sözleşmeler, akademisyenler ve uzmanların görüşleri ile milletlerarası sözleşmeler esnek hukuk kuralları arasında sayılır 1 . Esnek hukuk kuralları mahke- meler, hakem heyetleri ve kanun koyucular tarafından kabul edilmekle veya tarafların sözleşmelerinde uygulanacak hukuk olarak bunları seçmesi halinde pozitif hukukun bir parçası haline gelir. Milletlerarası sözleşmeler ise devletlerin onlara taraf olmasıyla bağlayıcılık kazanır. Tarih . Esnek hukuk kuralları üç dönemde gelişti, bunların ilki Roma döneminde Roma vatandaşlarıyla yabancılar arasındaki eko- nomik ilişkileri düzenleyen kurallar bütünü ius gentium idi 2 . İkinci dönem 11. yüzyılda ortaya çıktı, bu dönemde lex mercatoria tacirler arasındaki teamül ve uygulamaların bütününden oluşurdu 3 . “ Yeni lex mercatoria ” adıyla anılan üçüncü ve son dönem 20. yüzyılın sonunda başladı 4 . Bu dönemde global iş dünyası kural koyucu işlevi ( lex mer- catoria ) ve yargılama işlevini (milletlerarası ticari tahkim) devraldı 5 . Kaynaklar ve Özellikler. Yeni lex mercatoria kamu örgütleri, sivil toplum örgütleri ve kuruluşları (ör. UNCITRAL, UNIDROIT, IMO) ve global iş dünyasını temsil eden özel kuruluşlar gibi geniş bir çevre tarafından oluşturulduğundan daha kozmopolitan ve yenilikçidir. ICC lex mercatoria’nın gelişimine katkılarıyla küresel iş dünyasındaki en iyi örneklerden biridir. ICC tarafından ortaya konan esnek hukuk kuralları yukarıda bahsedilen iki işlevi de yerine getirir: (i) kural ko- 1 Gabriel, Henry Deeb, The Advantages of Soft Law in International Commercial Law: The Role of Unidroit, Uncitral, and the Hague Conference; Brook Journal of International Law, Vol. 34:3, s. 658. 2 Di Robiliant, Anna, Genealogies of Soft Law, the American Journal of Compara- tive Law, Vol. 54, No. 3, s. 518. 3 Di Robiliant, s. 519. 4 DiMatteo, Larry A, Soft Law and the Principle of Fair and Equitable Decisionma- king in International Contract Arbitration, The Chinese Journal of Comparative Law, 2013, s. 6. 5 Di Robiliant, s. 524.