Hukuk-Postasi-2016

28 HUKUK POSTASI 2016 paylara ait ürünlerin donmayan paylara oransal olarak dağıtılması gerektiği, bunun aksine bir düzenlemenin esas sözleşme veya genel kurul kararıyla kabul edilemeyeceği savunulur 5 . TTK gerekçesinde, karşılıklı iştirakin sonuçlarını düzenleyen m. 201’in Alman AktG m. 328’den kısmen esinlenilmiş olmakla birlik- te, ondan tamamıyla farklı özgün bir madde olduğu, düzenlemelerin amaçlarının aynı fakat sonuçlarının farklı olduğu belirtilir 6 . Gerçek- ten de, gerekçedeki açıklamayı yukarıdaki örneğe uyarlarsak, Alman AktG uyarınca Y şirketinin donan paylarının oranı hesaplanırken, Y şirketinin sahip olduğu toplam pay oranı değil de, X şirketinin toplam oyları esas alınır ve Y şirketi X şirketinin toplam oylarının %25’ine kadar oy kullanmak hakkını elde eder. Örneğin, X şirketinde 100 adet pay varsa ve Y şirketinin X şirketinin sermayesine iştiraki %40 olup bu 40 adet oy yapıyorsa, Y şirketi bu oylarının 25 adedini kullanabilir. Çünkü sınır, X şirketinin toplam oylarının %25’i, yani 25 oydur. Oysa aynı örnekte TTK’ya göre Y şirketi sadece 10 oy, yani kendi sahip olduğu oyların %25’ini kullanabilir. Nitelikli Karşılıklı İştirak Karşılıklı iştirak halindeki şirketlerden biri diğerine hâkimse, ikincisi aynı zamanda bağlı şirket sayılır ve bu durum “tek taraflı ni- telikli karşılıklı iştirak” olarak adlandırılır. Karşılıklı iştirak durumun- daki şirketlerin her biri diğerine hâkimse ikisi de bağlı ve hâkim şirket kabul olunur ve “iki taraflı nitelikli karşılıklı iştirak” durumu ortaya çıkar. Düzenleme, Alman , m. 19/2-3 ile paraleldir. Hâkimiyet ilişkisinin belirlenmesinde yalnızca oy haklarının ço- ğunluğu değil, TTK m. 195’te sayılan diğer haller de dikkate alınır. Buna göre, bir şirket diğer şirketin, şirket sözleşmesi uyarınca yöne- tim organında karar alabilecek çoğunluğu oluşturan sayıda üyenin seçimini sağlayabilmek hakkını haizse veya kendi oy hakları yanında, bir sözleşmeye dayanarak, tek başına veya diğer pay sahipleri ya da ortaklarla birlikte, oy haklarının çoğunluğunu oluşturuyorsa veya bu şirketi bir sözleşme gereğince veya başka bir yolla hakimiyeti altında tutabiliyorsa, birinci şirket hâkim, diğeri ise bağlı şirket kabul edilir. 5 Ünal Tekinalp , Sermaye Ortaklıklarının Yeni Hukuku, 3. Bası, İstanbul 2013, s. 562. 6 TTK m. 201/1 Gerekçesi.